Aagje Deken is in Nes aan de Amstel geboren. Het was een van de laatste wetenswaardigheden die zaterdag ten deel vielen aan het publiek door de presentatie van Jan-Jaap Mellegers over oud Amstelveen. De Vereniging Historisch Amstelveen (VHA) belegde samen met de Amsterdamse afdeling van de archeologische vereniging AWN een studiedag over archeologie.
Die samenwerking was niet vreemd, want beide zitten in hetzelfde pand aan Orion, zei dagvoorzitter Paul Hoogens. Er kwamen meer mensen dan de verslaggever had verwacht naar de bijeenkomst (foto).
Nieuwer-Amstel
Hoewel Nieuwer-Amstel pas sinds 1964 Amstelveen wordt genoemd, lag er een rijke historie aan de ‘stad in het groen’ ten grondslag. Ooit was het gebied veel groter dan Amsterdam, al waren er rond 1400 weinig inwoners, voornamelijk turfstekers. Sinds enkele jaren geldt 1399 als de geboortedatum van Nieuwer-Amstel, maar historici zijn het daar niet mee eens en beweren dat die minstens een eeuw eerder ligt.
Steeds meer (rijke) Amsterdammers trokken naar Nieuwer-Amstel, waar zij onder meer 44 buitenplaatsen langs de Amstel stichtten; daarvan zij nu alleen nog Wester-Amstel en Oostermeer over, respectievelijk daterend van 1662 en 1648.
Steenvloeken
Amsterdam annexeerde steeds meer van het gebied, dat in 1795 een zelfstandige gemeente werd. Na de annexatie van 1896, waarbij het immense stukken grondgebied kwijtraakte (zoals de hele Overtoom, Amsterdam-Zuid en Buitenveldert) werd tot inwonertal van 35.000 tot 5.000 terug gebracht. In 1951 woonden er 25.000 mensen, nu rond de 94.000 en Amstelveen groeit verder. Het is alsof de geschiedenis zich herhaalt. Het Oude Dorp is onbetwist het historisch centrum, maar het gemeentebestuur vond sinds de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw dat al het oude moest wijken voor het nieuwe, opdat Amstelveen kon opstomen in de vaart der volkeren, een kaalslag in het dorp plaatsvond en steenvloeken verrezen.
Wijken
Na Keizer Karelpark verrezen nog veel nieuwe wijken, zoals Groenelaan, Bankras, Middenhoven, Waardhuizen, Westwijk en Stadshart. Van een typisch agrarische gemeente werd Amstelveen een stedelijke. De ene na de andere boerderij verdween. Waar nu de Meanderflats staan, verdienden ooit agrarische ondernemers hun boterham. Mellegers wist nog dat zijn vrouw als kind op de daar gelegen boerderij van haar opa speelde. Die was het trouwens niet eens met wat de gemeente wilde betalen voor de grond waar hij afgejaagd werd, een proces begon en driemaal zoveel kreeg. “Voor alle boeren die na hem kwamen, was dat een enorme meevaller, voor degenen die wél met het gemeentelijke bod akkoord waren gegaan een tegenvaller”, zei Mellegers.
Offers
De laatste tijd heeft men spijt over al het erfgoed dat is verdwenen. Maar de vooruitgang dreef kennelijk vorige bestuurders. In de tijd dat restaurant “De Roemer” nog bestond, evenals – in hetzelfde Oude Dorp – café Het Dorstige Hert, waar ooit de gemeenteraad vergaderde, en het bejaardenhuis ‘Vredeveld’ van de Hervormde Kerk, nu als Nieuw Vredeveld herrezen aan de Rembrandtweg en eigendom van Brentano. Het was toen de tijd dat nog een badhuis (tot 1989) bestond. Evenals schaatsexpert Piet Tijsterman en de winkel van Co van der Horst in de Dorpsstraat. Wat is er enorm veel verdwenen, was de conclusie zaterdag. Maar ja, de vooruitgang kost soms zware offers…..
