Jeugdzorg en WMO worden te duur

De kosten voor het sociaal domein schieten de pan uit. Vooral Jeugdzorg kost de gemeente steeds meer. Daarmee en met voorzieningen krachtens de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is nu 32 miljoen gemoeid en tijdens een maandag gehouden zogenaamde ‘beeldvormende’ bijeenkomst met raadsleden dacht men erover na hoe de kosten in de hand kunnen worden gehouden.

Wat Jeugdzorg betreft, de snelst in kosten groeiende tak van sport, meldde wethouder Frank Berkhout dat er nu 18 miljoen voor beschikbaar is, een bedrag dat tot 20 miljoen wordt verhoogd. Maar het einde lijkt niet in zicht. “Je kan niet eindeloos aan de gang blijven”, constateerde Sandra van Engelen van het CDA. Het Rijk gooide heel het sociale domein in 2015 over de schutting van de gemeente, maar gaf er niet het tot dan toe beschikbare budget bij, want die decentralisatie zou uitmonden in veel goedkopere oplossingen, omdat de lokale overheid nu eenmaal dichter bij de cliënten staat dan de landelijke.

Demografisch

Maar sindsdien lopen de kosten alleen maar op. Vooral die van de Jeugdzorg. En

Amstelveen lijkt daarbij – onder meer door gemiddelde inkomens – in het nadeel ten opzichte van andere gemeenten wat de bijdrage uit Den Haag betreft. Amsterdam krijgt met duizend euro het dubbele van Amstelveen per jong volwassene, zei Berkhout. Het zijn voornamelijk demografische criteria waarop het Rijk bijdragen baseert en het is nog maar de vraag of die overeenkomen de sociale omstandigheden in Amstelveen, vindt de gemeente.

Zelfredzaam

En over de hele linie lijkt het principe van de ‘zelfredzaamheid’ van de burger toch steeds meer in strijd met de zorgplicht van de gemeente. Die wil wel een houdbaar zorgstelsel handhaven, maar vraagt zich af wat daarvoor nodig is. In een notitie aan de raadsleden zijn talloze inkomsten (van de zorgbehoevende burgers) en uitgaven op een rijtje gezet als mogelijkheden. Komt er nu een kant en klaar voorstel van B&W of mag de gemeenteraad zelf met suggesties komen, vroeg Marina Casadei van de SP. Een duidelijk antwoord kwam er niet, maar uiteraard wordt een dergelijk voorstel eerst met de coalitie besproken, zodat de raad in meerderheid uiteindelijk met het voorstel akkoord gaat.

Drempel

De gemeente moet intussen wel kiezen. Bijvoorbeeld over de ‘drempel’ voor de bestaande voorzieningen (wordt die hoger?), over de kwaliteit van de geboden hulp, de eigen bijdragen van de cliënten, de kosten van de uitvoering en het stimuleren van innovatie. In de notitie aan de raadsleden worden het bekende ‘Amstelveenloket’, als toegang tot elke vorm van sociale zorg, en de diverse ambtelijke teams die zich met uiteenlopende zorgtaken bezig houden beschreven.

Zwaar en licht

Intussen is er zowel zware als lichtere zorg. Voorkomen van een zwaarder (en kostbaarder) traject door zo snel mogelijke opsporing van de problemen is een van de mogelijkheden waarnaar de gemeente streeft, ook al om de cliënten zo goed mogelijk te helpen.

Intussen dreigt om het voor de gemeente allemaal goedkoper te maken, toch een zoveel mogelijk afschuiven naar de mantelzorg als een van de oplossingen. Zo staat het er niet letterlijk, maar in de notitie wordt het volgende gemeld: “Er kan gekozen worden voor het nog meer dan nu sturen op het eigen probleemoplossend vermogen of dat van het eigen netwerk van de inwoner. Er kan meer gebruik gemaakt worden van het middel ‘eigen kracht conferenties’. De eigen kracht conferentie is een bijeenkomst van het netwerk van het gezin, begeleid door een onafhankelijk begeleider, waar de problematiek wordt ontrafeld en afspraken worden gemaakt over ondersteuning door het eigen netwerk. Aangevuld met professionele hulp waar nodig.”

Baan  en bijstand

In die lijn ligt ook de gesuggereerde oplossing voor zorgproblemen bij het kind. “Bij een kind dat in jeugdhulp met verblijf woont of naar de dagbesteding gaat kan meer gekeken worden naar onconventionele oplossingen, bijvoorbeeld door een ouder een baan te laten opzeggen en te voorzien van een bijstandsuitkering, kan het kind thuis wonen.”

Een veelheid van mogelijkheden worden opgesomd om de kosten van het sociale domein niet verder op te laten lopen. Ze variëren van de eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp verhogen (of minder uren beschikbaar te stellen) tot het invoeren van een algemeen scootmobiel service, waarbij meer mensen van het vervoermiddel gebruik kunnen maken. En van alles daartussen.