Zijn vrouw was al overleden toen voor hem de diagnose viel. Hij autisme en niemand, hij zelf in het minst, had dat ooit ontdekt blijkbaar. Hij moest boven de tachtig worden, doordat het zover kwam. Maandag overhandigde Ferian Jonker (1932) zijn biografie en zijn laatste boek ‘Autisme als zegen’ aan wethouder Marijn van Ballegooien (Welzijn en zorg). Die had hem daartoe zelf uitgenodigd, na een brief. “Ik ben onder de indruk de leeftijd waarop die diagnose werd gesteld en van het thema van u boeken”, zei hij.
De wethouder heeft zelf altijd het vermoeden gehad dat elk talent een keerzijde heeft. “Uw pleidooi sluit daarbij aan”, zei hij. Jonker, een in Friesland geboren Amstelvener, was decennia lang in dienst bij de gemeente. “Eigenlijk was ik geen echte ambtenaar”, zegt hij daarover. Hij zag soms al dingen voordat bestuurders die door hadden, of er nog niet over wilden praten, en wijdt dat goeddeels aan zijn autisme. Daarin zijn overigens diverse gradaties, meldt de Dolien Buijs van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA).
Huwelijk
Talloze genieën, zoals Albert Einstein, bleken achteraf autistisch te zijn geweest, meldt Jonker in zijn tweede boek. Niet dat hij zich met hen wil meten. In zijn biografie ‘Gelukkig, ik ben gewoon autist’ schrijft hij dat het in zijn 47-jarige huwelijk voor zijn vrouw Beppie niet altijd eenvoudig moet zijn geweest. Pas twee jaar na haar dood werd duidelijk dat hij autist was. Dat de diagnose zo laat kwam. Heeft hem wel pijnlijk getroffen, al werd hem toen duidelijk hoezeer hij het met zijn echtgenote getroffen had. Zij heeft natuurlijk óók geconstateerd dat hij anders dan anderen was, al kende zij de oorzaak daarvan niet. “Ze moet het met mijn vaak vermoeiende aanwezigheid toch ook wel vaak niet gemakkelijk hebben gehad”, schreef hij.
MULO
Autisten horen vaak maar ten dele bij de samenleving, hebben moeite met communicatie en zijn dikwijls hoogbegaafd. Zelf volgde hij, door oorlogsomstandigheden, maar anderhalf jaar MULO, maar hij beheerst diverse talen en ontdekte bij zichzelf bijzondere andere eigenschappen. Zoals een goed geheugen. “Ik inhoud alles”, zegt hij.
Voor de buitenwereld bleek hij een ‘vreemde gozer’, zoals een goede vriend hem in een voorwoord van zijn boek noemde. Volgens NVA weet men in het onderwijs dikwijls niet wat men met autisten aan moet, waardoor velen thuis zitten. Maatwerk is moeilijk te leveren. Buijs begrijpt het wel: In een klas vergt een autist zoveel aandacht dat de onderwijzer daar niet goed aan kan beginnen zonder alle andere leerlingen tekort te doen.
Emotie
Jonker erkende in het gesprek met de wethouder ook dat hij zijn emoties niet in de hand heeft. “Ik heb geen invoelingsvermogen voor bijvoorbeeld andere kwalen bij mensen.” Het is vooral een andere manier van denken, zegt hij. Toen bleek wat er anders aan hem was, viel het kwartje na zijn tachtigste jaar alsnog. Dat het er niet eerder uitkwam, is volgens Buijs niet zo vreemd. “Heel het autisme is pas twintig jaar bekend”, zegt zij. En het is niet te genezen. Voor hem werkt muziek wel als het ware als een therapie.
Bij mensen met autisme werkt de informatieverwerking via de hersenen op een andere manier dan bij anderen, wat een andere mix van sterke en zwakke kanten met zich meebrengt, weet een psychiater. Ferian Jonker heeft zijn leven lang wel geweten dat hij anders dan anderen was, maar kende de oorzaak ervan niet. “Na ruim tachtig jaar is mijn zoektocht ten einde en valt alles op zijn plaats. Ik ben niet gek, gelukkig, ik ben gewoon autist.”
Knap van deze man dat hij is doorgegaan met zijn zoektocht!