Voordat burgemeester Tjapko Poppens donderdag het bevrijdingsvuur aanstak en daarmee de Vrijheidsloop op diverse opende voor wandelaars, trad op hetzelfde Dorpsplein de Oekraïense familie Romansky op. Zij vormden een vioolkwartet. Kleindochter Sofia, die zowel Nederlands als Oekraïens spreekt, legde uit dat haar grootouders al tientalen jaren (haar grootvader zelfs een halve eeuw) jaren speelden bij de Nationale Opera in speelt eind februari met haar man als vluchteling in Amsterdam aankwam. Ook hij speelt in het orkest en gaf een vioolsolo. Zij woonden voor die tijd in Kiev.
Instrumenten hadden zij bij aankomst in Nederland niet, legde Sofia uit. Haar vader en zuster complementeerden het kwartet. ‘Muziek geeft hoop”, zei ze. Haar toespraak zowel in het Nederlands als het Oekraïens uitsprekend.
Leurdijk
Eerder die avond had Dick Leurdijk (foto onder), tot zijn pensioen werkend bij het intituut voor internationale vraagstukken ‘Clingendaal’ werkend, een vrijheidslezing gehouden. Hij zei van de gemeente te verwachten dat die in het vervolg op 4 of 5 mei een onderwijsdag op scholen houdt over de strijd om het behouden van democratie op internationaal niveau. “Wat denkt u dat er gebeurt op 5 mei 2023”, was een van de vragen waarmee hij zij publiek achter liet. Hij was er kennelijk niet gerust op of dan een wereldwijde kernoorlog is uitgebroken of niet. Zijn lezing ging over wat er na de tweede wereldoorlog allemaal is gebeurd. In die periode is de NAVO en de VN wel veranderd, bleek uit zijn woorden. Er is nu een Europese (en wereldwijde) crisis door de oorlog in Oekraïne, maar de bedreiging van het voormalige Joegoslavië voor de wereld is men kennelijk vergeten, evenals de volgens Leurdijk bizarre besluitvorming in Den Haag rond de inval in Irak. Er kwam een nieuw ‘model’ voor de inzet van VN-militairen, die afweek van ‘normale’ oorlogen. En waarom gingen Nederlandse militairen naar Afghanistan? Ook een vraag van Leurdijk, doe overigens over een ‘Godvergeten brutaliteit’ van Poetin sprak dat hij andere landen dan Rusland verantwoordelijk houdt voor het bloedvergieten dan nu op grote schaal plaats vindt. Leurdijk acht een aanstaande kernoorlog niet uit te sluiten.
Nauwelijks raadsleden
Voorzitter Wilbert Hartman van de stichting Amstelveen Oranje opende na de lezing de happening op het Dorpsplein, waar – behoudens Saloua Chaara en Tawros Aslanjan van D66 – kennelijk geen enkel raadslid aanwezig was. Het vuur hadden leden van de Atletiekvereniging Startbaan, van het hotel De Wereld, waar destijds de vrede werd getekend, naar via een estafetteloop naar Amstelveen gebracht. Voordat burgemeester Poppens daarmee het bevrijdingsvuur aanstak, vertelde hij destijds in Wageningen te hebben gestudeerd, vlakbij De Wereld. Naarmate zijn studie rechten vorderde ging hij zich ook meer interesseren voor wat er in de strijd om de vrijheid was gebeurd. Voor de vele verhalen van gestorvenen een overlevenden. Overigens was het voor het eerst dat de avond op het Dorpsplein werd doorgebracht. Tot corona uitbrak was dat steeds in de Stadstuinen.
Op het Dorpsplein zorgden de Romansky’s voor een bijzonder concert en indrukwekkend verhaal, verteld door Sofia. Bij hun vlucht uit Kiev moesten ze huis, carrière en muziekinstrumenten achterlaten. Die boodschap kwam aan. Het bevrijdingsvuur was door de atleten van de atletiekvereniging overigens ’s morgens al binnengedragen. Burgemeester Poppens ging voor in een daverend applaus van het publiek voor de Romansky’s.
