Wat is nu normaal? Eigenlijk stond die vraag in de dinsdag in het raadhuis gehouden bijeenkomst centraal. En ook de conclusie dat men nu eenmaal met velen met soms van het gros afwijkende gedragingen de samenleving vormt. Het was de internationale dag van trots op zogenoemde neurodiversiteit, de Neurodiversity Pride Day 2019. In Nederland wordt die georganiseerd door de Stichting Neurodiversiteit.
De dag wordt jaarlijks gehouden in tal van landen, ook in diverse steden in Naderland, maar deze keer werd de daaraan verbonden bijzondere lezing in Amstelveen uitgesproken. Dat gebeurde door Jelle van Dijk, assistent-professor aan Technische Universiteit Eindhoven. Hij pleitte er voor technologie, waarmee hij dagelijks bezig zich, niet primair te gebruiken voor het naar de norm genereren van autisten, maar die juist te helpen en te leren als samenleving van hun ‘afwijking’.
Anders
Overigens zijn er méér hersenen gestuurde diversiteiten dan autisme, zoals ADHD. Zelf is hij vooral met autisme bezig. Autisten vormen een kleine groep in de maatschappij, maar die moet niet alle aandacht richten op het – desnoods met behulp van de technologie – pogen die zoveel mogelijk naar de meerderheid toe te harken, want afwijken gedrag verrijkt juist de samenleving. “Wij zijn allemaal anders”, luidde een van de conclusies van de spreker, die zich dus voornamelijk op autisme richtte. De technologie mag dan voor niets staan, die toepassing ervan ontmoet bij hem kritiek. Door technologie kan men autisten beter met anderen laten samenwerken in plaats van hen naar de algemene grote groep proberen te trekken, was zijn boodschap.
Missen
Het grenst wat hem betreft aan de onzin dat iedereen gelijk zou moeten zijn. “Maar hoe weten we wat autisten allemaal in zich hebben, wat anderen missen?” Het streven van de meerderheid lijkt er op gericht iedereen daarmee in de pas te houden, zodat iedereen daarop gaat lijken. Het ook in de gemeenteraad levende adagium ‘meten is weten’ gaat er doorgaans van uit dat door te meten men al een keuze maakt, zei Van Dijk. “Wat ik aan afwijking van de meerderheid meet, maak ik ook tot iets geks. Waarom beet ik bijvoorbeeld niet hoe vaak iemand door zijn haar strijkt. Wie meer doet dan de meesten, is bijzonder. Wij kunnen technologie blijven gebruiken voor behandeling van autisten als gekken, maar ik pleit ervoor technologie te gebruiken om de ontwikkeling van diversiteit te steunen.”
Homo
Daar haakte ook wethouder Marijn van Ballegooijen op in. Hij is zelf homo, wat hij ook uitdraagt en zei het belangrijk te vinden dat ook in die zin diversiteit wordt erkend. Op het gebied van seksualiteit is er veel de laatste decennia veranderd, constateerde hij. De geschiedenis van de homoseksualiteit kent de zwarte bladzijden die geaardheid te zien als een misdrijf of een ziekte, zei Van Ballegooijen. “Ik leef in een andere wereld dan mijn ouders en grootouders.”
Hij bracht dat verhaal ook over naar het gebied van de hersenen en pleitte voor meer acceptatie van degenen die ‘anders’ zijn dan de meerderheid. De wethouder pleitte er voor dat iedereen ook werk vindt. Autisten hebben soms volgens hem talenten die voor bedrijven waardevol kunnen zijn. Hij noemde bijvoorbeeld technisch inzicht, concentratie op één onderwerp, oog voor detail en een sterk analytisch denkvermogen.
Mooier
Na Van Dijk sprak Lana Jelenjev, die samen met Eleonora Spagnuolo & Saskia Weniger het magazine voor neurodiverse klaslokalen ontwikkelde, het magazine en haar symbool ‘Brainy’ presenteren aan de gemeente. Organisator van het evenement was Tjerk Feitsma. Volgens hem wordt in de huidige maatschappij ‘anders’ vaak als negatief bestempeld. Maar neurodivergente individuen voegen naar zijn mening iets toe aan de mensheid. “Juist onze verschillen kunnen de basis zijn van vooruitgang, verwondering en vriendschap. Diversiteit maakt het collectief mooier, dat mag ook wel eens gevierd worden.”
In Amsterdam waren er workshops over de verborgen kracht van ad(h)d en Rotterdam lanceert men een video serie over vrouwelijke autisten, waarin die vertellen over de kwaliteiten die hen bovengemiddeld goed maken in hun gekozen werkveld. Zie voor meer info www.neurodiversiteit.nl.
Dit verhaal klopt als een bus, maar ik denk dat de gemiddelde lezer hier geen bal van snapt. Het is een leuke inleiding, maar kom daarna dan met concrete voorbeelden van werk waar bijvoorbeeld autisten uitermate voor geschikt zijn, vanwege juist hun kenmerkende eigenschappen.