Woensdag 5 november 2025 om 20.00 uur (inloop 19.30 uur) houdt letterkundige Frits van Oostrom (foto) de Elsrijklezing over de Middeleeuwen aan de hand van zijn studies over Van Maerlant, over de Vos Reynaerde en de mystica Hadewich. Zij waren drie auteurs die, in een autoritaire tijd, waarin aan gezag van kerk en staat nauwelijks viel te tornen, er op hun eigen manier iets daar tegenin brachten. De lezing wordt gehouden in het gebouw van het Apostolisch Genootschap (naast Huis Elsrijk) aan de Graaf Aelbrechtlaan 140.
Men sloot massaal destijds de rijen, zoals bij de boerenopstanden van de veertiende eeuw, die overigens bloederig werden neergeslagen. Individuele kritiek, werd zelden gedoogd en meestal afgestraft.
Grote drie
Toch – en dat is een saillante parallel met meer moderne tijden – waren er soms schrijvers die de gevestigde orde tartten. De “grote drie” van de dertiende-eeuwse Middelnederlandse letterkunde deden dat, elk op eigen wijze, alle drie. Dat maakt heel wat van hun grootheid uit, zegt Van Oostrom. Jacob van Maerlant ventileerde destijds zijn maatschappijkritiek via de spiegel van een encyclopedie van de natuur. Willem die de Reynaert maakte, zocht het in scherpe satire. Maar in zekere zin was het de mystica Hadewijch die het radicaalst positie koos buiten de gebaande paden van de samenleving en de kerk.
Frits van Oostrom
Frits van Oostrom behoort tot de top van de Nederlandse wetenschap. Hij was hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.
Over de dichter Jacob van Maerlant en de vos Reynaerde schreef Frits van Oostrom al een boek en aan een boek over Hadewych werkt hij in deze jaren. In de Elsrijklezing wil hij daarvan een voorproefje geven, dat hopelijk naar meer zal smaken. In elk geval voor de schrijver zelf, die – zelf respectvol ongelovig – langzamerhand neigt tot de verrassende bevinding dat deze onnavolgbare mystieke vrouw ons misschien nog wel het meest te zeggen heeft. Een vrijwillige bijdrage na afloop wordt zeer op prijs gesteld.
Verplicht aanmelden via: elsrijklezing@stadsdorpelsrijk.nl
