Gemeenteraad verwacht geen Omtzigt-effect voor coalitie in Amstelveen

In de Amstelveense gemeenteraad leeft wat er buiten de gemeente gebeurt niet echt. Sommige van de partijen zijn enthousiast over de politieke opschudding die Pieter Omtzigt in de Tweede Kamer tot stand bracht, maar zij denken dat van enige invloed op het Amstelveense beleid geen sprake zal zijn. Dat komt onder meer omdat er pas in 2026 verkiezingen voor de gemeenteraden zijn.

Voor de lokale coalitie van VVD, D66, PvdA en Goed voor Amstelveen heeft het geen gevolgen, vinden de fracties die reageerden op vragen van amstelveenblog.nl. Vier fracties deden dat, ook na herhaaldelijk aandringen, niet. Dat waren D66, BVNL, CDA en Burgerbelangen Amstelveen (bbA).

Gemeenteraad pas in 2026

De meeste andere fracties vinden Pieter Omtzigt een goed Kamerlid die voor een revolutie in het politieke landschap zorgde. Maar of die ook in Amstelveen gevolgen heeft, geloven de lokale politici niet. Of de door Omtzigt gerunde partij Nieuw Sociaal Contract in de gemeenten meedoet, is nog niet bekend en bovendien zien plaatselijke politici dat als een ver van mijn bed show, omdat de gemeenteraad pas in 2026 wordt gekozen.

Stug door

Plaatselijk is er eigenlijk niks aan de hand, vinden lokale politici. Maar de politiek moet in Den Haag, ook bij de VVD, eens flink worden wakker geschud, zegt VVD-fractievoorzitter in de gemeenteraad Jet Smit. Daar was de luis in de pels Omtzigt volgens haar voor nodig. Maar in Amstelveen gaat de politiek blijkbaar van een leien dakje. “Voor de Amstelveense coalitie heeft het op dit moment geen directe gevolgen, hoezeer de verhoudingen in de Tweede Kamer ook aan het veranderen zijn,” zegt zij. “Wij zijn een stabiel team. In Amstelveen werken we gewoon opgewekt en stug door aan de realisatie van die zaken waarvan wij denken dat ze goed en nodig zijn voor Amstelveen.”

Dat de denken ook de meeste andere politici. Maar de gevestigde partijen er wel voor gezorgd dat het vertrouwen in de politiek bij de bevolking nog nooit zo laag is geweest, zegt fractievoorzitter Michel Becker van Actief voor Amstelveen, die ook Statenlid voor de BBB is. Later zal de BBB aangeven of er in Amstelveen een aparte lijst komt of die partij het bondgenootschap met AVA voortzet. “Na de verkiezingen zullen mogelijk een aantal partijen zich bezinnen of doorgaan wel zin heeft, nieuwe partijen (waaronder NSC), zullen hier Omzichtig mee omgaan”, zegt hij.

Meer democratie

Fractievoorzitter Jacqueline Höcker van coalitiepartij Goed voor Amstelveen vindt dat Pieter Omtzigt niet anders kón dan een nieuwe partij oprichten. “De man heeft zijn kwaliteiten bewezen door tienduizenden slachtoffers van het systeem te erkennen en te ondersteunen. Geen enkele partij heeft dit kunnen bereiken, eerder mensen van zich afgeduwd”, zegt ze. Zij is daar blij mee en noemt Omtzigt ‘geniaal, deskundig’, maar vooral een Kamerlid ‘met een menselijk gezicht’. Het wordt volgens haar tijd voor een democratische inrichting van Nederland, ‘zonder loze beloften voor mensen’.  Of dat ook voor de gemeente Amstelveen geldt, laat zij in het midden. Al vindt Höcker wel dat de nieuwe partij duidelijk maakt dat burgers weer ‘het stuur in handen moeten krijgen’.

Niet bang

Dat zegt ook de fractievoorzitter Lennart de Looze van GroenLinks min of meer. Maar die heeft het liefst een linkse variant op dat thema. Maar voorlopig is er lokaal volgens hem weinig aan de hand. “Misschien gaat Omtzigt een rol spelen in de Kamerverkiezing van november, maar dan nog is het maar afwachten wat we daar in de Amstelveense politiek van merken. Voor zover ik zie, is op dit moment nog niet heel duidelijk welke richting de partij van Omtzigt zal inslaan; we weten alleen nog maar wat Omtzigt in de media verteld heeft.” Hij heeft net de plaatselijke éénwording met de PvdA achter de rug, althans het samen aan de campagne voor het land werken, en wijst er op dat lijsttrekker Frans Timmermans heeft gezegd dat de overheid mensen liet stikken. Het thema klimaat, door Timmermans bewierookt, is voor de GroenLinks-fractie in Amstelveen ook belangrijk, zegt hij. Overigens is De Looze en diens lokale afdeling van GroenLinks totaal niet bang voor een Amstelveense afdeling van Nieuw Sociaal Contract, die er hooguit in 2026 kan komen. “De trend is overigens anders, zoals u weet: er komen eerder meer lokale partijen bij dan afdelingen van landelijke partijen.” Of hij, zoals Omtzigt en in een ver verleden D66, voorstander is van een districtenstelsel weet hij nog niet. Met een beetje goede wil kan men de klimaatrechtvaardigheid die door Timmermans ook als sociale rechtvaardigheid werd geponeerd, die begrippen verbinden aan Omtzigts pleidooi voor ‘bestaanszekerheid’, zegt hij.

Integer

Over het algemeen is men in de lokale politiek min of meer enthousiast over Omtzigts actie in Den Haag. “Ik ben verheugd dat een persoon als Pieter Omtzigt, die ik als zeer integer heb ervaren en met grote inzet zijn werk zie doen, een nieuwe partij heeft opgericht”, zegt fractievoorzitter Emiel Sjaardema van 50Plus, die ook begrijpt dat velen Omzigt steunen. “Ik vrees niet, maar hoop zelfs, dat het een olievlek zal worden die zich ook zal uitbreiden naar de gemeenten en de provincies. Dit geldt niet alleen voor Nieuw Sociaal Contract maar waarschijnlijk ook voor de Boer Burger Beweging. Of het echt leidt tot veel nieuwe partijen valt nog te bezien.” Sjaardema is er wel van overtuigd dat er grote verschuivingen in het politieke landschap zullen komen, die ook gevolgen hebben voor de (ook lokale) coalitie. “Hopelijk geen nieuwe wijn in oude zakken maar gedreven mensen die er voor de kiezers willen zijn.”

Niet meer fracties

Fractievoorzitter Henk Stoffels prijst Omtzigt vooral om zijn grote dossierkennis. Hij noemt ook de volgens hem onkiese manier waarop hij keer op keer door het CDA aan de kant werd gezet. De partij zette hem oorspronkelijk op een onverkiesbare plaats op de kandidatenlijst; door voorkeurstemmen kwam hij in het parlement. “Laat hij eerst maar in Den Haag verder aan de slag gaan en dan zien wij wel hoe dat op termijn een gemeentelijk vervolg krijgt”, zegt Stoffels, die niet gelooft dat er in de gemeenteraad er een fractie bij komt, wanneer de NSC in 2026 meedoet. “Er zullen fractie(s) wegvallen.” Dat een districtenstelsel het in Nederland zal redden, denkt hij niet.

Geen socialist

Dat Pieter Omtzigt geen socialist is, zit min of meer fractievoorzitter Patrick Adriaans van de SP dwars. Hij hekelt trouwens het aantal landelijke en lokale fracties en afsplitsingen. En niet eens alle landelijke partijen hebben in Amstelveen meegedaan aan de verkiezingen, constateert hij. Toch zijn er nu twaalf verschillende fracties in de gemeenteraad. “De SP Amstelveen richt zich op Amstelveen maar wel vanuit een ideologische achtergrond, die van de SP,” zegt Adriaans. Ideologisch is die anders dan die van Omtzigt, al heeft een SP-Kamerlid met hem meegewerkt aan de openbaarmaking van toeslagenschandaal, waardoor het kabinet viel. “Het zou niet moeten gaan over hoeveel partijen, landelijk of lokaal, maar om de ideeën”, zegt hij. Het districtenstelsel, door Omtzigt gepropageerd, heeft niet de voorkeur van de SP. “Het achterliggende probleem (teveel focus op de Randstad, te weinig oog voor de regio) erkennen we wel; de SP heeft wel oog voor de regio, zoals we in Amstelveen oog hebben voor alle wijken.”

Versnippering

De versnippering in de politiek is volgens hem het gevolg van het te lang ‘depolitiseren’ daarvan. “Geen strijd op inhoud, maar over poppetjes, verdeling macht en wie de beste ‘CEO van Nederland ‘ is. Wat dat betreft komt met Omtzigt de inhoud wel weer meer naar voren. Mocht er een lokale variant komen gaan we daar op inhoud mee samenwerken of strijden.” Lokaal blijft de SP de SP, zegt Adriaans. Dat betekent volgens hem: Versterking sociale huursector, sociaal beleid dat armoede bestrijdt, aandacht voor de wijken, goede zorg en een fijnmazig OV.

Inhoud

De VVD vindt dus wel dat in Den Haag de politieke arena is opgeschud. “Het is hoog tijd dat ze daar met z’n allen weer eens echt met de inhoud bezig gaan en niet enkel met het ‘politieke puntjes’ scoren”, zegt fractievoorzitter Jet Smit, al weet ze niet of Omtzigt daaraan toekomt. Eerst kijken wat er in verkiezingsprogramma staat, vindt ze. Met het opschudden van de politiek is volgens haar de BBB al begonnen, en Omtzigt sluit zich daarbij aan. “Politiek moet dichter bij de mensen komen en als je op je lauweren blijft rusten en op routine door doorgaat, lukt dat niet.”

De versnippering is naar haar mening al langer gaande. “Ik denk dat Omtzigt met z’n NSC wel eens gewoon de directe opvolger van het CDA zou kunnen worden. Zoals de cijfers er op dit moment (dagwaardes) uit zien gaat hij bij BBB, PVV, VVD, CDA en zelfs aan de linkerkant bij GL/PvdA stemmen weghalen.” Volgens haar heeft het allemaal voor de nu bestaande coalitie geen directe gevolgen.

Democratisch recht

Fractievoorzitter Esther Veenboer van de lokale PvdA zegt dat zij persoonlijk over de partij van Omtzigt nog niet ‘echt een mening’ heeft. “Hij heeft nog niet, of nog maar net, zijn inhoudelijke standpunten openbaar gemaakt en die heb ik nog niet kunnen lezen. Zodra ik daar meer over weet kan ik inhoudelijk iets zeggen. Dat hij meedoet is zij goed en democratisch recht”, zegt ze. Of hij meedoet in Amstelveen, daar valt nog niets over te zeggen, vindt zij.