Een variant van wat de 650.000 bezoekers in het Rijksmuseum zagen, kan men op dit moment zien in het Amstelveense Museum JAN aan de Dorpsstraat. “Met haar lens bereikt Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier wat Vermeer met zijn penseel bereikte”, zei directeur Marieke Uildriks bij de opening van ‘Schilderen met een Lens’.
De tentoonstelling onder die titel bewijst haar gelijk. Zowel Vermeer als Van Hövell tot Westerflier (foto) zochten en zoeken de verstilling. Het is in JAN haar de eerste brede overzichtsexpositie, ter gelegenheid van haar zeventigste verjaardag.
Geweldig team
Men kan zich afvragen waarom het zo lang heeft geduurd. “Een geweldig team”, zei de fotografe zelf. Zij doelde op de medewerkers van museum JAN en allen die speciaal voor de expositie zijn ingevlogen. Zij dankte de meesten persoonlijk en ook de vele vrijwilligers van het museum. De opening werd verricht door kunstschilder Sam Drukker, die vorig jaar de wanden van JAN sierde met zijn schilderijen en tekeningen, gemaakt tussen 2010 en 2021, tijdens zijn expositie ‘Onderweg’. Ter gelegenheid van haar 70ste verjaardag is ook een boek verschenen bij uitgeverij Waanders in Zwolle, dat dezelfde (onder) titel draagt als de tentoonstelling hij JAN: Schilderen met een lens.
Hasselblad
Dat is wat Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier doet. In 25 jaar bouwde zij een rijk oeuvre op, waarin verstilling en natuurlijk licht haar werk kenmerken. “Al schilderend met de lens van een analoge Hasselblad camera creëert zij fotografische beelden die het heden als vanzelfsprekend transformeren naar het verleden”, zegt het boek. Geen wonder dat zij een hekel heeft aan alles wat met Photoshop heeft te maken. Zij fotografeerde onder meer in- en exterieurs van panden, portretten en ‘wintergezichten’, waarvan Drukker zei dat de laatste tot zijn favorieten behoren. Topschoonheid die velen niet zien of zich daar geen tijd voor gunnen, noemde hij de foto’s. Overigens waren in de vele huizen ook tientallen modellen afgebeeld, die bij de opening aanwezig waren. De fotografe verraadt in haar werken een hang naar het verleden. Dat zei Drukker ook, maar uit de expositie blijkt het. Een geëxposeerde foto staat overigens op de voorkant van het boek waarvan Marie-Jeanne het eerste exemplaar aanbood aan Sam. Het Bartolotihuis in Amsterdam, overigens vorig jaar gemaakt, komt twee keer op de tentoonstelling voor, waarvan eenmaal als een mammoetplaat. Een model, overigens ook aanwezig bij de opening, vormt daarin in groene jurk het centrum van de picture. En blijkt wat men met foto’s wel en met schilderijen niet kan doen.
Geen fotoshop
Het werk van de exposant, overigens terug te zien in het boek met een inleidend essay van Titus Eliëns, neemt een bijzondere positie in binnen de contemporaine Nederlandse fotografie. Zij wordt in een flyer van JAN de ‘kampioen van de fotografische verstilling’ genoemd. Buiten dat haar portretten, die aan Johannes Vermeer doen denken, maakte zij veel stadsgezichten. De camera is daarin, anders dan een penseel, onverbiddelijk. De met natuurlijk licht werkende Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier laat geen correcties toe en heeft daarom de pest aan fotoshoppen. De werkelijkheid is voor haar wat zij wil registeren. Expositie in JAN duurt tot en met 24 september.
