De gemeente kan voor burgers dan wel het ‘Uitdaagrecht’ – uiteraard met een Engelse naam (Right to Challenge) – hebben ingevoerd, volgens GroenLinks wordt daarvan te weinig gebruik gemaakt. Het geeft inwoners het recht zelf projecten te bedenken en uit te voeren waar de gemeente niet aan toekwam. Anders, beter, slimmer en / of goedkoper dan wanneer het door haar wordt geregeld. Geld dat met zo’n taak gemoeid is, gaat naar de initiatiefnemers.
In het verkiezingsprogramma van GroenLinks was het een belangrijk punt, zegt raadslid Stieneke Kruijer van die fractie. Volgens haar is door RtC de gemeente niet meer allesbepalend en krijgen de inwoners meer invloed op en zeggenschap over hun eigen leefomgeving. “Dit vergroot het vertrouwen in de lokale democratie”, denkt de partij. “Veel mensen willen meer betrokkenheid dan eens in de vier jaar hun stem laten horen. Het recht om uit te dagen stimuleert burgers na te denken over publieke taken en oplossingen.”
Maar Kruijer stelt vast dat het vorig jaar bij een project van Stadsdorp Elsrijk bleef, terwijl burgers soms denken een bepaalde taak beter te kunnen uitvoeren dan de gemeente. “Geef ze dan het recht, de verantwoordelijkheid en het vertrouwen”, zegt ze. Kruijer vindt dat het recht van burgers meer gecommuniceerd moet worden. Een vitale democratie is er volgens haar een waarbij burgers zich gehoord voelen. “Het Uitdaagrecht is een onderdeel van democratische vernieuwing.”
GroenLinks Amstelveen gaat dit jaar dat recht van burgers prominent op de agenda zetten en wil dat de discussie daarover in de gemeenteraad wordt aangezwengeld. Die moet namelijk zelf de kaders vaststellen want landelijke regels zijn er niet. De raad moet bijvoorbeeld zeggen voor welke beleidsterreinen en taken dat recht geldt, hoe de procedure voor het indienen en het besluiten over een uitdaging verloopt en of alleen inwoners een project kunnen indienen of ook maatschappelijke organisaties. Vorig jaar viel overigens Stadsdeel Elsrijk in de prijzen.
“Natuurlijk moet de raad bij ieder project onderzoeken of het belang van alle betrokkenen goed is afgewogen”, waarschuwt Kruijer. “Recht tot Uitdagen mag geen valse concurrentie opleveren of beperkt blijven tot vrijwilligers die een grasveldje maaien, omdat er bezuinigd moet worden”, vindt ze. “Behalve voor de raadsleden is er ook werk aan de winkel voor wethouders en ambtenaren.” Burgers bevoegdheden geven vereist volgens haar bij de gemeente een omslag in denken over de relatie met bewoners. “Om dit recht voor iedereen bereikbaar te maken, is ondersteuning van het ambtelijk apparaat onmisbaar.”
Inmiddels is in 130 gemeenten het Uitdaagrecht realiteit geworden, meldt GroenLinks. “In Aalsmeer beheert een bewonerswerkgroep het Seringenpark. In een andere gemeente hebben sportclubs het beheer van een sporthal op zich genomen. Ook op gebied van energievoorziening namen diverse coöperaties het initiatief de taak van de gemeente gedeeltelijk over om te zorgen voor verduurzaming.” GroenLinks zegt bewoners uit te dagen met plannen en initiatieven te komen.
Bevordert dit niet de kloof tussen de sociaal/maatschappelijk sterke en zwakke buurten nog meer? Tenslotte heeft men in sterke buurten meer kaas gegeten van regels en organisatie. Ik vind het idee wel sympathiek.
Je zou toch denken dat als in de vijf jaar dat die regeling bestaat er precies één keer gebruik van is gemaakt, er gewoon geen belangstelling voor is. Je kunt dat dan wel weer de strot willen duwen, maar als het niet werkt dan werkt het gewoon niet. Klaar. Maar ja, Groen Links heeft die motie destijds mede ingediend, dus die willen de prak kennelijk nog graag een keertje opwarmen.
Wat Right to Challenge overigens met democratie te maken heeft ontgaat mij, maar ik laat het me graag uitleggen.