‘Ja-Ja sticker doodsteek h.a.h-krant

De invoering van de zogenoemde ‘Ja-Ja’ sticker, in Amstelveen door een krappe meerderheid in de gemeenteraad tegengehouden, zou de doodsteek voor veel huis-aan-huisbladen, zoals het Amstelveens Nieuwsblad, betekenen. Dat zeggen Wil Monsieurs en Ellen Bonke van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Zij zijn beide verbonden aan de sectie Lokale Media van de vereniging.

Coalitiepartijen VVD en D66 verwierpen met steun van de ChristenUnie de pro ‘ja-ja’ sticker motie van GroenLinks. Raadslid De Looze van GroenLinks wilde, net als de andere fracties die de motie steunden, papierverspilling tegen gaan. “Een wezenlijk probleem ontstaat als er in gemeenteraden discussies worden gevoerd over de vraag wat een reclamefolder nu eigenlijk is”, zeggen de twee NVJ-ers. Utrecht vindt bijvoorbeeld dat ook een huis-aan-huiskrant er onder valt, waar meer advertentiepagina’s dan redactiepagina’s om staan. Dat is althans de redenering. Overigens neemt in Amstelveen de gemeente een deel van die advertentiepagina’s voor zijn rekening.

Utrecht

“Gemeenteraden bepalen op basis van de VNG-instructie zelf of zij de nieuwe ‘Ja’ sticker al dan niet invoeren en zo ja, voor welk drukwerk  dit dan precies geldt”, zeggen Monsieurs en Bonke, die vrezen dat het Utrechtse besluit navolging in het land krijgt. In Amstelveen is er nog geen vuiltje aan de lucht in die zin, maar volgens BBA-fractievoorzitter Ruud Kootker zou in de toekomst op basis van de Grondstoffennota een ‘ja-ja’ sticker er wel kunnen komen. Men geeft daarmee bewust aan dat men reclame en kranten wil ontvangen, iets anders dan de nu geldende ‘nee’ sticker. Een overgang negatief naar positief wat ongevraagd drukwerk betreft.

Grillen

“De redacties van huis-aan-huiskranten zijn ineens afhankelijk van de grillen van gemeenteraden voor het voortbestaan van hun huis-aan-huiskranten. De journalistieke functie van de huis-aan-huiskrant komt zwaar onder druk te staan”, zeggen de twee. Volgens hen is zo’n krant geen reclamefolder, maar misschien wel de oudste vorm van nieuwsverspreiding. “Het is een voor de lezer gratis krant met hyperlokaal nieuws, die veelal aan de keukentafel wordt gelezen. De krant wordt dwars door alle lagen van de bevolking vanwege het lokale nieuws gewaardeerd. Natuurlijk zijn advertenties nodig om een huis-aan-huiskrant te kunnen realiseren, maar een huis-aan-huis krant is geen reclamefolder.”

Digitaal

Volgens hen is de lokale krant een journalistiek product met een functie om het lokale nieuws in de meeste brede zin te volgen. “Lokale en regionale nieuwsmedia bouwen hier vaak op voort in hun berichtgeving”. Overigens wordt steeds meer digitaal verspreid, geven zij toe. “Huis-aan-huiskranten zijn daar volop mee bezig. Maar de digitale kanalen ontstaan nadrukkelijk naast de gedrukte vorm.”

Droge ogen

Volgens recent NOM-onderzoek (onafhankelijk landelijk onderzoek naar bereikcijfers van kranten) lezen 12 miljoen mensen weleens een huis-aan-huiskrant, 7,7 miljoen Nederlanders (53%) zegt dat wekelijks te doen, 58 procent leest driekwart of meer van een nummer en 50 procent van de lezers laat weten de lokale krant (heel erg) te missen als ie er niet zou zijn. Er zijn 350 tot 400 van die kranten in Nederland en zo’n 200 daarvan worden door lokale en provinciale overheden gebruikt om met inwoners te communiceren. De gemeente Amstelveen communiceert via het Amstelveens Nieuwsblad dus. “Dan kan je toch niet met droge ogen beweren dat een huis-aan-huiskrant hetzelfde is als een reclamefolder”, zeggen Monsieur en Bonke.

Einde?

Als de gedachte van Utrecht gevolgd zou worden, waar GroenLinks en bbA in de Amstelveense gemeenteraad een voorstander van zijn, betekent dat het einde van de gratis huis-aan-huiskrant. Hiermee verschraalt volgens de NVJ de regionale en lokale journalistiek nog verder en is de inwoner afhankelijk van wat de gemeente zelf aan nieuws wenst te verspreiden. “Door huis-aan-huiskranten onder de ‘Ja’-sticker te laten vallen, verminderen gemeenteraden de journalistieke controle op zichzelf aanzienlijk. Onafhankelijk het nieuws brengen, geschreven door professionals en de inbreng hierbij van de inwoners zelf, wordt gemarginaliseerd tot een ontoelaatbaar niveau.”

Overigens richt de gemeente zich eenzijdig op de lokale omroep, die onder de naam AmstelNieuws samenwerking met RTV Noord-Holland wil aangaan, gesubsidieerd door de lokale overheid. Behalve de opbrengst van advertenties ontvangt de lokale krant een dergelijke subsidie niet, evenmin als andere lokale media.