“In Nieuw Vredeveld kreeg ik wel met een brok in mijn keel”, zegt Willem Kok. Hij is de, zonder zijn naam te noemen, ‘fantastische technische man’ die tal van digitale apparaten bij mensen thuis installeert. Exemplaren daarvan staan, sinds de opening vrijdag door wethouder Marijn van Ballegooijen, in een glazen kast opgesteld in de bibliotheek. Die heet de Dementheek en is bedoeld om via ‘warme technologie’ aan dementie lijdende mensen een beter leven te geven.
“Laten we leven toevoegen aan de jaren in plaats van alleen jaren aan het leven”, was de boodschap van dr. Rens Brankaert (foto hiernaast) van de Technische Universiteit in Eindhoven bij de opening.
Opa
Brankaert is gepromoveerd op het onderwerp technologie gebruiken voor dementen. Hij kwam er op doordat zijn eigen opa dement werd, vertelde hij in degenen die de opening bijwoonden. Maar die technologie moet niet een kille indruk wekken, maar op persoonlijke voorkeuren van de patiënten ingaan. Net als de zorg trouwens. Weg men witte jassen en in nachtkleding bij dementen komen als het nacht is. Waar de Dementheek moest komen, was even de vraag. Na allerlei locaties te hebben overdacht, kwam met op de bibliotheek in het Stadshart. Het is een proef, meldde directeur Daphne Janson daarvan. “Maar het is onze visie dat wij informatie moeten aanbieden, die betrouwbaar en objectief is. Daar voldoet deze Dementheek aan, die onafhankelijke informatie geeft.” Het is en project va Ketenzorg Dementie Amstelland en de Meerlanden, waarin Alzheimer Nederland en organisaties op het gebied van vrijwilligers en mantelzorg samenwerken. Overigens is Kok er via welzijnsorganisatie Participe Amstelland. Hij richtte zich al langer met digitale technieken op ouderen.
Antwoord
Wethouder Van Ballegooijen van Welzijn zei het fijn te vinden dat er een ‘volle bak’ bij de opening was. Het onderwerp dementie leeft in Amstelveen. Logisch, want volgens hem zijn er nu tweeduizenden over enkele jaren drieduizenden dementen in een stad van 90.000 inwoners. Een fors deel van de bevolking, vond hij. “De techniek is een deel van het antwoord op de vraag waar dementerenden kwaliteit van leven vinden. Maar die moet dan niet worden geboden door onpersoonlijke robots.” Overigens bleek de sleutel van de glazen kast, waarmee de wethouder de officiële opening moet verrichten, in een sprekende bloempot te zitten. Amstelveen is de eerste stad in heel Noord Holland met een Dementheek en verwacht wordt dat velen ook uit de rest van de provincie komen kijken. “Ik hoop dat dit aan eigen succes ten onder gaat”, zei de wethouder.
Interesses
Technologie kan dementerenden helpen, maar moet wel aansluiten bij persoonlijke interesses. Zo was er bijvoorbeeld een door de TU ontwikkeld kussen met allerlei vlakken, waar men op kan drukken om de persoonlijke muzieksmaak te horen. En een door dementerenden mee te nemen kompas die altijd de richting aangeeft naar huis. “Soms willen mensen nu eenmaal graag naar buiten, maar weten zij na een wandeling de weg niet meer naar huis. Technologie moet een middel zijn en geen doel”, zei Brankaert. Hij pleitte ervoor altijd dementen zelf en vooral mensen uit de zorg in te schakelen bij de ontwikkeling ervan. Zo was ook de radio tot stand gekomen, die in feite een smartphone is en een whatsapp functie heeft. Door een foto van familie of vrienden in te schakelen heeft men contact met hen. “Technologie moet een brug slaan tussen familie en patiënt”, vindt Brankaert. “Zoiets moet tot stand komen door een innovatieteam van ontwerpers en mensen uit de zorg. Niet achter een bureau.” Hij pleitte er voor dat ook in verpleeghuizen mensen zich thuis voelen door foto’s van bekenden, muziek naar eigen smaak en vroeg zich af of in wachtruimten, ook bij ziekenhuizen, daarmee niet al vast rekening kan worden gehouden. Door technologie kan contact met familie beter worden. Soms blijft die steeds langer weg bij een patiënt, omdat in wezen het bezoek toch tot niets leidt. Brankaert noemde het voorbeeld van de vrouw die wekenlang niet bij iemand was geweest en er via een technische vinding, die herinneringen aan vroeger opriep, weer komt.
Intussen gaat men met bijvoorbeeld het ‘muziekkussen’ wel naar de markt. Daarin ligt een beetje de vrees van Kok. Dat de commercie met veel vindingen er vandoor gaat en bedrijven zich om de winst die er ligt op het probleem storten…
