Directeur Marieke Uildriks van Museum Jan en kunstspecialist Willem de Winter leiden zondagavond (14 april) om 22.05 uur de tv-kijkers op NPO 2 langs leven en werk van Anton Heyboer in een uitzending van ‘Tissen Kunst en Kitsch’ van Avro/Tros. De uitzending is ook terig te zien via avrotros.nl.
Heyboer was iemand die kunst maakte voor de massa, maar leidde zelf met zijn vijf ‘bruiden’ een teruggetrokken leven in Den Ilp (Noord-Holland).
Ongrijpbaar
Hij was naar zijn zeggen getraumatiseerd door de oorlog, maar leefde met vijf vrouwen en keerde als ongrijpbare kunstenaar op zijn hoogtepunt de internationale kunstwereld de rug toe. Omdat het 100 jaar geleden is dat hij werd geboren besteedt JAN daar speciale aandacht aan, die wordt gedeeld in een speciale uitzending Tussen Kunst en Kitsch Extra. De kenners Marieke Uildriks en expert De Winter leiden de kijkers. Onder meer worden de gevolgd bij de voorbereidingen voor een overzichtstentoonstelling is museum JAN en bezoeken het huis in Den Ilp waar hij samenwoonde met vijf vrouwen, van wie er twee openhartig vertellen over hun leven met hem en de beslissingen die hij nam in zijn carrière.
Ets uit 1954
Een kleine ets uit 1954 van Anton Heyboer, die in de uitzending op 14 april door Willem de Winter wordt getaxeerd, is het bijzondere voorwerp dat in dit geval voor een Tussen Kunst en Kitsch Extra, waarover na een uitzending van het programma een verdiepende special wordt uitgezonden op NPO 2 Extra.
Fases
Willem de Winter en Marieke Uildriks nemen de kijker mee langs de eerste selectie voor de grote overzichtstentoonstelling die vanaf juni in museum JAN te zien is. Een zeer divers aanbod is verbonden aan verschillende fases in zijn leven. Zijn werken zijn een indringend kijkje in de ziel van iemand die niet als mens, maar als kunstenaar uit zijn grote psychische crisis kwam. De gedetailleerde portrettekeningen en stadsgezichten maakte hij vlak na zijn tewerkstelling in Duitsland als een soort therapie voor zichzelf, nog voor hij bekend werd bij het grote publiek. Daarna volgen de wereldberoemde werken waarin hij met zijn systeem met letters, cijfers en lijnen op papier op filosofische wijze zijn visie op de maatschappij uiteenzet. Met deze werken genoot hij in de jaren ‘60 bewondering en faam in de internationale kunstwereld. Marieke en Willem bespreken ook de toegankelijke kleurrijke tekeningen, van onder andere danseressen en kippen, die hij in massaproductie van honderden per dag maakte en waarmee hij na het succes de kunstwereld bewust de rug toekeerde. Want als het te harmonieus en te evenwichtig werd, sloeg zijn creativiteit dood.
Spanning
Ook in zijn persoonlijke leven was hij wars van harmonie en conformiteit. “Het moest op en neer”, zegt zijn weduwe Lotti Heyboer. Hij leefde in totale afzondering in een huis zonder daglicht samen met zijn vijf vrouwen. “We hadden een ernstig leven, dat wilden we ook. Je moest lijden in het leven, dan werd het pas echt. Hij had een enorm rijke geest en maakte dat het leven waardevol werd”, zo blikken Lottie en Joke, twee van zijn vrouwen, in de Tussen Kunst en Kitsch Extra terug op hun tijd met Anton Heyboer. Frictie was als zuurstof voor het leven en het werk van de kunstenaar. Marieke en Willem laten zich in Den Ilp in de bizarre leefomgeving met donkere gangen vol spullen en kunst door Joke en Lottie rondleiden en horen als echte Heyboer-kenners toch weer nieuwe dingen over de kunstenaar. Daarnaast is te zien dat ze voor de tentoonstelling de hand weten te leggen op nooit eerder vertoonde fotocollages.
Foto: Willem de Winter, Marieke Uildriks, Joke en Lotti Heyboer
