Raadslid prof. dr. Arjen Siegmann van het CDA, hoogleraar Economie aan de VU, heeft grote twijfels over de voortdurend stijgende kosten van de Jeugdzorg. Hij zei dat woensdagavond bij de behandeling door de gemeenteraad van de Perspectiefnota 2023, waarin de contouren voor de volgende beleidsbegroting staan. Zijn vrees is dat de kosten van Jeugdzorg maar blijven stijgen, omdat elke lichte klacht onmiddellijk tot door de gemeenschap betaalde therapie leidt.
Wat hem betreft zou zo langzamerhand aan de behandeling van sommige van die overigens zeer lichte klachten een eigen bijdrage van de ouders van de ‘patiënt’ moeten worden gevraagd.
100 miljoen
Hij constateerde dat in Amstelveen de kosten voor het sociale domein, vooral door de jeugdzorg, de laatste zes jaar € 25 miljoen hoger zijn geworden. Van € 64 miljoen is en voor volgend jaar € 90,6 miljoen gereserveerd. En dat kruipt naar de honderd miljoen, voorspelde hij.
Een schokkende reeks cijfers, vond hij. “We geven per werkdag 364.000 euro uit aan Jeugd, Zorg en Werk, elk circa een derde.” De kosten van Jeugdhulp verdubbelden zich bijna van € 15 naar € 29 miljoen. Er worden door B&W wel oorzaken genoemd, maar ondanks zijn geloof daarin blijft het voor Siegmann wonderlijk dat een stad als Amstelveen, met een meer dan doorsnee rijke en gezonde bevolking, zoveel kosten maakt op Jeugdhulp. “Meer dan dat we van het Rijk vergoed krijgen.”
Steekwoorden
Interessant is volgens hem de manier waarop B&W de toekomstige kostenstijgingen in de hand willen houden. Steekwoorden daarbij zijn ‘resultaatgerichte bekostigingsvariant’, een plan om de ‘control op de ontwikkelingen in de jeugdhulp te verbeteren’, instrumenten en ‘informatiemanagement’. Siegmann noemde ze allemaal. Vooral het woord ‘instrumenten’ deed hem, naar hij zei, denken aan een orkest en dan aan het gepiep en gekraak van muzikanten die hun instrumenten stemmen vlak voordat het concert begint. “In plaats van een Ouverture”, zei hij. “De opening zet de toon, en er opent zich een muzikaal landschap.” Die toon, het landschap en de verbeelding miste hij in de Perspectiefnota.
“Het is instrument hier en informatiemanagement daar.” En ondertussen keek hij aan tegen de cijferreeks die uitmonden in € 90,6 miljoen voor 2023. “Ik maak me hier ernstig zorgen over. Niet alleen omdat het om geld gaat, maar omdat er een werkelijkheid, een leefwereld schuilgaat achter de getallen. Zoals Damiaan Denys, psychiater, het verwoordt: Nederland is mentaal ziek. En het is misschien wel het overdreven aanbod aan hulp dat ons niet beter, maar zieker maakt. De hoge uitgaven zijn daarmee geen goed teken, maar een teken dat we het helemaal verkeerd aanpakken,” zei Siegmond, die ook herinnerde aan de arbitragecommissie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Volgens die commissie moeten gemeenten moeten op een andere manier de Jeugdhulp organiseren. “Stop met het aanbieden van gratis hulp voor lichte problemen en concentreer je op de echte crises: de zware psychische problematiek en crises in gezinnen. De lichtere hulp kan blijven, maar met een grote eigen bijdrage”, vatte Siegmann het VNG-oordeel samen. “De Ouverture die ook het coalitieakkoord lijkt te ontberen op dit vlak. Ik lees daar bij het Sociaal Domein, tussen alle kleurige plaatjes, niets over kosten. Dat vind ik weinig verantwoord.”
Voorspellingen
Volgens Siemann hoeft meen geen profeet te zijn om te voorspellen hoe deze reeks verder gaat. “Het lijkt me dan ook goed om twee voorspellingen te doen. Het is een risico en ik zit er vast naast, maar het scherpt de geest. Achteraf gepraat is makkelijk. De eerste voorspelling: de kosten voor het sociaal domein gaan in de Perspectiefnota 2024 naar €100 miljoen. De tweede voorspelling is deze: de oplossing voor Jeugdhulp zal alleen ontstaan als we ons houden aan de financiële randvoorwaarden. Die zullen ons dwingen om keuzes te maken, voor jongeren en gezinnen in een crisis. Die hebben meer zorg nodig dan ze nu kunnen krijgen. En de lichtere problematiek, daar zullen mensen (ouders) een normale bijdrage voor moeten betalen. Ook dat kan een positieve bijwerking hebben. Waar mensen voor betalen, dat nemen ze meer serieus.”
Deze heer mag misschien veel verstand hebben van cijfers en die zijn inderdaad verontrustend, maar heeft hij ook verstand van jeugdzorg?
Het zou misschien verstandig zijn om dan eens aan de hand van wat anonieme concrete gevallen het verschil tussen lichte en zware gevallen zijn verhaal nog eens te doen. Zo blijft het wel een theoretisch verhaal.
En wat is een financiële bijdrage? Is dat inkomensgerelateerd? Als dat niet het geval is , heb je misschien het gevaar van zorgmijders en dat het probleem verder uit de hand loopt met alle financiële gevolgen van dien.
Ik ben het wel met hem eens als een inkomensgerelateerde bijdrage wordt verwacht, dat men dan de neiging heeft om de zaken serieuzer aan te pakken.
Ook is het eens handig om naar de jeugdzorg zelf te kijken. Als oud-onderwijzer heb ik bijvoorbeeld in 1 jaar wel eens 3 verschillende mensen gezien, waar je voor 50% hetzelfde verhaal zat te vertellen over 1 kind of dat ze zich tijdens het gesprek nog zaten in te lezen over een bepaalde casus.