“Het oude boekje zat vol plichten en sancties”, zei een van de mensen met een bijstandsuitkering donderdag. Hij had niet beter de nieuwe benadering door de gemeente van zijn doelgroep kunnen omschrijven. Wethouder Marijn van Ballegooijen (werk en inkomen) presenteerde in de bibliotheek aan het Stadsplein met kennelijk genoegen de nieuwe editie, door met zijn telefoon de QR-code te activeren, waarna op internet een video afspeelde. Het is maar één van de manieren waarop wordt gecommuniceerd.
Anders dan kennelijk in het verleden zijn deze keer ervaringsdeskundigen ingeschakeld, dus mensen in de bijstand. Ook de participatieraad was er bij betrokken. De gemeente heeft de nieuwe tekstproductie niet over gelaten aan de afdeling juridische zaken, vertelde Van Ballegooijen bij de presentatie, die door de werkgroep van bijstandsgerechtigden werd bijgewoond.
Kritiek
Die moesten samen werken met ambtenaren, wat behalve felle kritiek van de betreffende bijstandsgerechtigden ook wederzijds begrip opleverde. Klantmanager Mireille de Bie zei dat het een heel leerzaam traject was geweest en dat zij blij was met het resultaat. “Ik heb heel anders naar bepaalde dingen leren kijken.” En iemand uit de werkgroep constateerde dat de ambtenaren open stonden voor kritiek, die naar haar zeggen soms niet mals was geweest. “Het was bijna een boekverbranding”, zei ze. Maar de samenwerking bleek heel leuk en het resultaat was een enorme verbetering ten opzichte van het oude boekje.
Vriendelijker
Een van de veranderingen is dat er nu, behalve plichten, ook rechten in staan voor de inwoners, vertelden zowel Van Ballegooijen als projectmanager Assia Hajji. Die laatste vestigde vooral de aandacht op het feit dat een van de in de nieuwe handleiding genoemde rechten is dat degene die bijstand aanvraagt recht heeft op onafhankelijke cliëntondersteuning. Daar wees ook de wethouder op. Maar de communicatie reikt verder dan de handleiding. “Wij hebben alle brieven vriendelijker en het taalgebruik veel eenvoudiger gemaakt.” Hij constateerde dat velen die bijstand aanvragen, wat wekelijks dertig tot vijftig inwoners doen, het ervaren als een vernedering. In zijn eigen partij, de PvdA, had een raadslid ook daarvan getuigd. “Ze zei: Ik weet wat het is als je naar de bijstand moet. In haar geval is dat nu niet meer nodig, maar het was ook voor haar een vernederende ervaring.”
Stoel
Volgens Van Ballegooijen is de benadering van bijstandsgerechtigden menselijker en vriendelijker geworden. “Het oude boekje gaf teveel weer van hoe wij ooit dachten, maar dat is niet meer van deze tijd. Overigens kunnen aan de nieuwe editie ook geen rechten worden ontleend. Maar het is heel wat anders samen het boekje te maken dan alleen het aan ambtenaren toe te vertrouwen.” De wethouder ontlokte reacties aan tal van werkgroep-leden. Onder hen een blinde man met een geleidehond. Ook hij had zijn inbreng in de communicatie gehad, waarbij hij om begrijpelijke redenen meer had aan de auditieve dan aan de op schrift gestelde informatie. Een ambtenaar: “Ik heb geleerd dat ik echt op de stoel van de ander, de cliënt, moet gaan zitten.”
Ingewikkeld
Het lukt sommige inwoners nu eenmaal niet zelf genoeg geld te verdienen of zij kunnen dat niet, constateert de gemeente. Als Amstelveners weinig of geen inkomen hebben dan kunnen ze een bijstandsuitkering aanvragen, waarvoor zij wel aan een aantal voorwaarden moeten voldoen. Als dat okay is, krijgen ze elke maand geld van de gemeente, die hen naar haar zeggen ook steunt om weer werk te vinden. Alle regels over de uitkering staan in de Participatiewet. “Maar die is zeer ingewikkeld”, liet de wethouder zich ontvallen. Om uit te leggen wat op aanvragers allemaal afkomt, publiceerde de gemeente dus nu een duidelijker brochure dan de vorige. Daarin staan niet alleen de plichten maar ook duidelijk de rechten die zij hebben.
Afhankelijk
Marijn van Ballegooijen: “Ik ben blij dat dit boekje tot stand is gekomen met medewerking van inwoners die zelf een uitkering hebben. Zij weten het beste welke rechten belangrijk voor hen zijn en ook hoe de rechten en plichten duidelijk in het boekje komen. Inwoners met een uitkering hebben een afhankelijkheidsrelatie met de gemeente. Door ze beter te informeren over hun rechten komt er meer gelijkwaardigheid in die relatie. In het boekje staat bijvoorbeeld dat inwoners met een uitkering recht hebben op minimaregeling, op onafhankelijk cliëntondersteuning en op ondersteuning bij werk, opleiding en meedoen in de maatschappij.”
Meer talen
Het is belangrijk dat de inwoners met een participatiewet-uitkering op de hoogte zijn van hun rechten en plichten en dat zij weten voor welke voorzieningen zij in aanmerking komen, zegt de gemeente. Het boekje is bedoeld om de rechten en plichten op het gebied van de participatiewet uit te leggen op een vriendelijke en begrijpelijke manier. Het is de bedoeling dat het boekje ook bruikbaar is voor inwoners die minder leesvaardig zijn en komt ook op de website waar het met (tekst) hulptechnologie toegankelijk is. De gemeente wil het uitgeven in Nederlands, Engels, Arabisch, Tigrinya, Farsi en Turks. Meer informatie en een korte animatiefilm is te vinden op www.amstelveen.nl/amstelveenloket/publicatie/werk-en-inkomensondersteuning_uitkering_informatie-over-uw-bijstandsuitkering-van-de-participatiewet
Bibliotheek
Anton Fernée van de Bibliotheek Amstelland legde uit waarom de wethouder juist dáár de werkgroep-leden bijeen riep om het boekje te presenteren. “De bibliotheek staat midden in de samenleving, vindt hij. Er bevindt zich hier wel veel informatie in boeken, maar er komt ook steeds meer in digitale vorm tot ons en sommige mensen, vooral ouderen, kunnen daar niet zo goed omgaan. Daarom kregen wij de mooie opdracht te helpen bij digitale communicatie met de overheid. Wij zijn ook blij met de medewerking van de gemeente, welzijnsorganisatie Participe en Humanitas, die onder meer financiële cafés organiseert, en het Taalhuis, waar vrijwilligers nieuwkomers het Nederlands bijbrengen. Je kunt van elkaar veel leren. In die zin staat de bieb midden in de samenleving.”
Op de foto: Werkroep met wethiyder Van Ballegooijen in het midden; rechts Assia Hajji. Foto: Tim Bakker / gemeente
“ Een ambtenaar geeft aan dat hij veel heeft geleerd”. Bullshit, een ambtenaar doet wat de politiek in meerderheid wil. En daar ontbrak het blijkbaar tot nu toe aan.