Ondanks de enorme impact die de coronacrisis op de overheid heeft, kreeg Amstelveen het rapportcijfer 10. Althans in de BDO-benchmark Nederlandse gemeenten 2022 van het in Amstelveen gevestigde BDO Accountants & Adviseurs. Volgens dat bedrijf is de gemeente gezond, wat niet van alle lokale overheden gezegd kan worden. Vele van hen worstelen met financiële problemen en grote onzekerheden over het huishoudboekje voor de komende jaren.
Net als vorig jaar hoort Amstelveen financieel dus bij de gezondste middelgrote gemeenten (50.000-100.000 inwoners) in Nederland.
VNG
Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) liet eind vorig jaar weten dat Amstelveen er financieel goed voor staat. Zij baseerde dat op de onderzochte jaarrekeningen 2020 van gemeenten en beoordeelde Amstelveen met het cijfer 9,5. Maar ook hier staan de financiën onder druk, meldt wethouder Herbert Raat (financiën). “Dankzij onze gezonde financiële positie staan we echter niet meteen met de rug tegen de muur en hoeven we geen paniekvoetbal te spelen. We blijven investeren in goede voorzieningen en houden ons sociale beleid overeind. Daarvoor gebruiken we onze reserves. Van het nieuwe kabinet verwachten we de komende tijd duidelijkheid over onze financiële toekomst. Dan kan na de gemeenteraadsverkiezingen in maart een nieuwe gemeenteraad de goede keuzes voor de toekomst maken.”
BDO: uitdagingen groter
Uit de BDO-benchmark blijkt dat gemeenten kampen met structurele financiële uitdagingen. De onderlinge verschillen tussen de 355 gemeenten zijn enorm. Hoewel het resultaat van alle gemeenten met 4,6 miljard euro in 2020 positief was, sloot nog steeds ruim één op de drie (125 gemeenten) af met een tekort. Meevallende cijfers zijn voor een flink deel toe te schrijven aan de verkoop van Eneco-aandelen door 44 gemeenten, waaronder Amstelveen. Doe leverden in totaal 4,1 miljard euro op, waarvan zestig miljoen naar Amstelveen kwam. BDO ziet uitstel van investeringen bij gemeenten en zijn dreigende tekorten afgewend door extra eenmalig geld voor jeugdzorg en coronacompensatie. Deze incidentele voordelen maskeren de structurele problematiek bij veel gemeenten, zegt BDO. Volgens het accountantskantoor ligt verdere verschraling van voorzieningen bij veel gemeenten nog steeds op de loer, terwijl de uitdagingen groter worden. De 355 gemeenten verwachten dit jaar gezamenlijk een tekort van € 1 miljard.
Reserve onmisbaar
Amstelveen beschikt over een goede financiële reservepositie, zegt de gemeente. Die kan de gemeente dus gebruiken als de nood aan de man komt, zoals tijdens de huidige coronapandemie. Er is, zoals bekend, een Lokaal Coronafonds € 15 miljoen vrijgemaakt uit de eigen reserves om instellingen, ondernemers en inwoners die het financieel zwaar hebben te kunnen ondersteunen. Ook worden de reserves ingezet om de Jeugdzorg en Wmo overeind te houden, ondanks de grote tekorten. Voor dit jaar is daarmee ruim € 8 miljoen gemoeid. De verkoop van Eneco heeft geholpen de reserves weer aan te vullen, zodat de Amstelveense financiële positie nog steeds gezond is. Overigens voerde Raat destijds een verwoede strijd tegen verkoop van Eneco-aandelen, maar gaf hij zich gewonnen toen de meeste gemeenten (waaronder de grootste aandeelhouders) anders besloten.
Blijven investeren
De begroting 2022 bevat ruim € 15 miljoen aan extra uitgaven uit de algemene reserve voor onder andere intensivering van armoedebestrijding en schuldhulpverlening, zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen, betere fietspaden en een veilige en goede digitale dienstverlening. Daarnaast is er een investeringsprogramma maatschappelijk vastgoed voor de jaren 2021-2025 van ruim € 80 miljoen euro voor onderwijshuisvesting, wijk- en gezondheidscentra, extra zwembadwater en sporthallen. Met het aantreden van een nieuw kabinet en een nieuwe gemeenteraad wordt 2022 een belangrijk jaar om de financiële koers voor de komende jaren uit te zetten.
Stresstest
De BDO-benchmark Nederlandse gemeenten komt dit jaar voor de vierde keer uit. In dit rapport brengt BDO de financiële gezondheid van gemeenten objectief in kaart. Dit gebeurt op basis van de jaarrekening 2020 en de begroting 2022. Het hoogste rapportcijfer houdt volgens de gemeente om dat zij het minste risico loopt in financiële problemen te komen. BDO toetst de financiële positie via een zogeheten ‘financiële stresstest’ op vijf verschillende punten. Dit zijn dezelfde punten die de provincie Noord-Holland als toezichthouder op de gemeentelijke financiën hanteert. Zij zeggen iets over de vermogenspositie (schulden en bezittingen), grote risico’s (grondexploitaties) en het huishoudboekje (de lopende uitgaven en lokale lasten).
Hieronder de gehanteerde vijf punten met een korte uitleg.
| Kengetal | Toelichting |
| BALANS: | |
| Netto schuldquote & netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
|
Amstelveen heeft geen groot bedrag aan openstaande schulden of leningen. |
| Solvabiliteitsratio | De verhouding tussen schulden en eigen reserves is goed. Amstelveen is in staat op langere termijn aan haar verplichtingen te voldoen.
|
| RISICO: | |
| Grondexploitatie | Gemeenten lopen vooral grote risico’s op grondexploitaties bleek tijdens de financiële crisis van 2008. Dit gebeurt als gemeenten veel geld uitgeven aan het bouw- en woonrijp maken van grond en dit geld niet terug kunnen verdienen omdat plannen niet doorgaan of minder opleveren dan gedacht. Amstelveen heeft veel grote complexe projecten, maar hier speelt dit minder. De gemeente begint namelijk pas met het bouwrijp maken van grond als er goede afspraken zijn gemaakt met marktpartijen/projectontwikkelaars. Daarnaast vindt vooraf onderzoek plaats naar de gemeentelijke risico’s en hoe die gedekt kunnen worden.
|
| EXPLOITATIE: | |
| Structurele exploitatieruimte | Amstelveen kent een structureel sluitende begroting: Structurele uitgaven worden gedekt uit structurele inkomsten.
|
| Belastingcapaciteit (lokale lasten) | Amstelveen heeft in vergelijking met andere gemeenten de woonlasten (ozb, riool- en reinigingsheffing) laag weten te houden. Hierdoor kan de gemeente financiële tegenvallers (als het nodig is) opvangen door belastingen te verhogen. Voor veel gemeenten is dit lastiger, omdat de woonlasten daar al hoog zijn. |
Kijk hier voor het persbericht van BDO met een link naar het rapport.
Herbert Raat
Hoe gezond was de financiële positie van Amstelveen geweest zónder de zestig miljoen euro uit de (door Raat ontraden) verkoop van Eneco-aandelen?
Economie en financiële verslaggeving bieden slechts een beperkte kijk op de werkelijkheid. Dat blijkt ook in dit geval: De financiële positie van Amstelveen wordt als ‘gezond’ beoordeeld terwijl ondertussen de waarde van onze woonplaats enorm wordt verminderd door de permanente verminking van het centrum als gevolg van de verbreding van de open verkeersgoot A9. Er komt een gigantisch verkeersplein op de plaats waar een groen, verbindend en dus maatschappelijk waardevol
park had kunnen en moeten komen.
Dé reden om alarmbellen af te laten gaan.
Als je iedereen de pleuris laat krijgen is het niet zo moeilijk om je financiën op orde te hebben.
Nooit begrepen waarom Ministers van Financiën altijd zo populair zijn. Als je zuinig bent, ben je populair. Herbert Raat weet precies hoe dat trucje werkt. En maar plakken aan het pluche.
Zwerfvuil, scheve stoeptegels, slechte fietspaden en de open verkeersgoot A9 zijn de prijs die wij betalen voor die 10 van BDO.
Financiën 10 maar Dienstverlening 0.