De plannen van het Rijk om gemeenten met dure woningen drastisch financieel te korten valt verkeerd bij B&W. De gemeente Amstelveen dreigt jaarlijks zo’n zes miljoen euro minder te krijgen uit het gemeentefonds. Moet met die dure huizen maar meer uit de Onroerend Zaakbelasting (OZB) worden gehaald, vindt het Rijk. B en W pogen de minister tot andere gedachten te brengen.
In totaal geeft het Rijk via het zogenoemde gemeentefonds ruim €30 miljard aan de gemeenten, waarvan €25 miljard als algemene uitkering. De rest wordt via aparte regelingen, zogenaamde doeluitkeringen, verdeeld. Via de algemene uitkering ontvangt Amstelveen momenteel ruim €100 miljoen per jaar, verreweg de grootste inkomstenpost op de begroting. Ui de OZB haalt Amstelveen ruim €20 miljoen.
Decentralisatie
De mindering wegens het vermeende tekort aan OZB-opbrengst komt voort uit het plan van de ministers van Binnenlandse Zaken en van Financiën de verdeling van het gemeentefonds grondig op de schop te nemen. Dat is nodig wegens de zogenoemde decentralisatie, waarbij gemeenten veel meer op een bordje kregen aan activiteiten die voorheen door het Rijk werden gedaan. Zo pakken gemeenten meer taken op, zoals in het sociaal domein.
Nieuwe verdeling
De gemeenten met een lagere woningwaarde krijgen van het Rijk nu meer geld dan gemeenten met een hogere woningwaarde. De redenering daarachter is dat men uit dure woningen meer OZB kan halen dan uit goedkope. De huidige verdeling van de koek houdt hier al rekening mee, maar het Rijk heeft plannen om dat in de nieuwe verdeling nog veel zwaarder te laten meetellen. Zo wordt op dit moment 80 procent van de woningwaarde en 70 procent van de waarde van niet-woningen meegerekend bij het bepalen van het uit te keren bedrag. Het Rijk overweegt dit uit te breiden naar 100 procent. Onder andere door de sterke stijging van de woningprijzen in deze regio pakt dit voor Amstelveen heel ongunstig uit, vindt de gemeente. Het nadeel kan oplopen van 5,5 tot 6 miljoen euro.
Geld in stenen
Wethouder Herbert Raat van Financiën betreurt het dat Den Haag weinig oog heeft voor wat er aan de hand is. “Wij krijgen mogelijk minder geld, omdat de woningen in onze gemeente meer waard zijn en het Rijk vindt dat wij meer inkomsten via de ozb moeten binnenhalen. Maar dat geld zit in stenen en staat niet op de bank. Daar hebben de Amstelveners dus niets aan”, zegt hij. Volgens hem hebben huiseigenaren niets aan de waarde van hun huis zolang ze erin blijven wonen. “Het Rijk heeft er ook altijd op gehamerd dat gemeenten de lokale lasten in toom moeten houden. Dat deed Amstelveen ook altijd. We hebben de totale ozb-opbrengst jaarlijks met de inflatie laten meegroeien. Het was nooit de bedoeling dat gemeenten zouden gaan “cashen” als de WOZ-waarde sterk omhoog gaat.” Naar zijn mening ontstaat, als de plannen doorgaan, een spanningsveld tussen het op peil houden van gemeentelijke voorzieningen, zoals onderwijs en sport, en het extra moeten belasten van de bewoners via de ozb.
Internetconsultatie
Het Rijk vraagt gemeenten via een zogeheten internetconsultatie wat zij vinden van de aanpassingen in de regelgeving. B&W grijpen dat aan om in een brief aan minister Knops van Binnenlandse Zaken te beargumenteren waarom zij het niet eens zijn met het uitbreiden van de bestaande vereveningspercentages. Ook gaat de gemeente contact leggen met gemeenten die met dezelfde problematiek te maken hebben om gezamenlijk op te trekken richting het Rijk.
