Woonbeleid: Geen soc. huurwoning erbij

“In gelul kun je niet wonen”, zei wijlen de Amsterdamse wethouder Jan Schaefer. Niet aan de uitspraak maar wel aan de persoon, die daarom vooral beroemd werd, herinnerde SP-raadslid Patrick Adriaans donderdagavond aan het einde van het uren durende debat in de raadscommissie Ruimte, Wonen en Natuur (RWN) over de zogenoemde Woonagenda. Daarin is het beleid over wonen vastgelegd dat B&W aan de gemeenteraad voorleggen en uiteraard volgende maand de instemming krijgt van de coalitie, die de meerderheid vormt.

GroenLinks en SP horen in elk geval niet bij die meerdeheid, want zij vinden dat – zoals tal van insprekers ook beweerden – in Amstelveen alleen voor zeer rijken wordt gebouwd. De VVD en D66 spraken dat tegen, zoals viel te verwachten. GroenLinks-raadslid Cheimaa Aouni wees er op dat er al jarenlang geen enkele sociale huurwoning bij is gekomen. Zij kondigde voorafgaande aan de raadsvergadering van 12 februari een demonstratie op het Raadhuisplein aan, die om 19.00 uur begint. Ook van de kant van vele insprekers bleek dat het water hen tot de lippen staat. Voor de bomvolle publieke tribune hing de uitspraak van Schaefer boven het debat.

Wachtlijst

De ene na de andere inspreker betoogde geen of nauwelijks kans te maken van de 14-jarige wachtlijst voor een woning af te komen. Maar het beleid van de gemeente blijft gericht op doorstroming en zij is van oordeel dat er voldoende sociale huurwoningen zijn.

In die zin was de VVD-er Paul Feenstra het volledig met zijn partijgenoot wethouder Rob Ellermeijer eens, al zag Feenstra wel een ‘duivels dilemma’ op de woningmarkt. Volgens de VVD komen er 10.000 nieuwe woningen aan, voornamelijk in de middeldure huur- en koopsector, waarvan de laatste de voorkeur van de fractie heeft, omdat op die manier eigen bezit wordt geworven. In dat verband wees de wethouder ook op de lage hypotheekrente die op het ogenblik geldt.

Geen hypotheek

Maar de gewone Amstelvener kan geen enkele hypotheek krijgen, omdat de huizenprijzen enorm hoog zijn. Een koopwoning kost in Amstelveen al gauw tussen de 360.000 en 450.000 euro. En bij de meeste projecten worden twee kamer-woningen gebouwd, waar een gezin niet in kan wonen en die voor doorstroming geen enkel effect sorteren, zei Gonnie van Rietschoten van AVA.

Adriaans vond het tijd worden dat Amstelveen eens in Den Haag het nu geldende toewijzingsbeleid – en de wens tot verruiming daarvan – op tafel legt, maar hij vond een wethouder tegenover zich die zich graag aan de wet wil houden. De SP-wees er op dat zoiets in Utrecht en Amsterdam wel is gelukt. “Waar een wil is, daar is een weg”, zei hij.

Eigen hand

De VVD wil de toewijzing in eigen hand houden, zodat meer woningen naar Amstelveners gaan, zowel sociale als middeldure huurwoningen, en de beschikbaarheid vergroten. Feensta constateerde dat Amstelveen een hoger percentage sociale huurwoningen heeft dan andere Amstellandse gemeenten. Maar Amstelveen, met één op de drie woningen in de sociale huurcategorie, is een netto leverancier daarvan aan de regio, zei het VVD-raadslid. En de beschikbaarheid zou veel groter zijn als die scheefwoners ‘en de fraude en misbruik’ beter kunnen worden bestreden, vond hij. Volgens hem en de woonagenda worden zo’n 750 sociale huurwoningen bewoond door mensen die meer dan 1,5 maal modaal verdienen. Maar toch is een hypotheek voor een koopwoning, waar de VVD hen heen wil hebben, onmogelijk en kunnen zij ook de peperdure huur niet betalen. Die gaan naar Indiase expats, zei een van de insprekers.

Welke stad?

Kernvraag: Welke stad wil Amstelveen eigenlijk zijn? Daarover lopen blijkbaar de meningen uiteen. In elk geval geen stad voor iedereen, vonden bijvoorbeeld Actief voor Amstelveen (AVA), GroenLinks en de SP. Wie mee kan komen met de hoge prijzen is welkom en anders wordt hij minimaal naar Almere, maar wellicht nog verder gestuurd. Sinds 2011 is geen enkel voorstel voor een sociale huurwoning behandeld door de gemeenteraad, klaagde Aouni.

Starters, ouderen, leraressen en politie agenten worden volgens haar op de woningmarkt in de steek gelaten. “Een stad waarin mijn dochter van 7 nu al te laat is met inschrijven om in aanmerking te komen voor een woning als zij volwassen is (14 jaar wachten in 2018 op een woning)”, zei ze. “Zo een stad willen wij als GroenLinks zeker niet zijn, en met ons heel veel andere Amstelveners.”

Villa’s

Er moeten sociale woningen bijgebouwd worden, geen villa’s of veel te kleine middeldure huurwoningen waar niemand naar door zal stromen, zei Aouni. Zij en anderen vroegen zich af wat B&W en de VVD bedoelen als zij over ‘betaalbaar’ praten. Dat de corporatie Eigen Haard geen sociale huurwoningen bouwt, komt naar haar mening omdat de gemeente daarvoor geen grond beschikbaar stelt. En er verdwijnen jaarlijks 250 sociale huurwoningen uit de voorraad door liberalisering en verkoop door particuliere eigenaren. Als muziek in de oren van GroenLinks klinkt overigens het voornemen van B&W een zelfbewoningsplicht en een anti-speculatiebeding in te stellen. Maar dat neemt niet weg dat er in totaal in Amstelveen ruim 400 woningen per jaar beschikbaar komen, terwijl uit behoefteonderzoek blijkt dat circa 1300 mensen op zoek zijn naar een sociale huurwoning. “Wat gaat het college nu echt doen om deze 900 mensen per jaar te helpen?” vroeg het GroenLinks-raadslid.

Doorstroming

Doorstroming op de woningmarkt, het paradepaardje van de coalitie, komt niet op gang, zei Van Rietschoten. “Eigen Haard blijft liberaliseren en er is al jaren niets veranderd.” Zij pleitte voor laag geprijsde huur- en koopwoningen. En in het plan voor de groei naar 130.000 inwoners, die B&W nu willen, wordt geen aandacht besteed aan de tekorten op de woningmarkt, zei ze.

Hart

Pier Rienks van het CDA kon zich eigenlijk wel vinden in de woonagenda en vond dat een sterk middensegment het hart van de stad is, zodat daarvoor moet worden gebouwd. Overigens staat hij niet ultiem afwijzend tegen bebouwen van de Bovenkerkerpolder. “Tachtig procent ligt onder de aanvliegroute van Schiphol, zodat daar niet gebouwd mag worden. Het gaat dus maar om twintig procent.” Hij sloot daarmee aan op wat makelaar Brockhoff eerder heeft gezegd en door het college werd verworpen. Maar dat kan men niet voor de komende honderd jaar volhouden, zei Rienks.

Advocaten

Arnout van den Bosch van coalitiepartij PvdA kon zich in grote lijnen wel met de woonagenda verenigen, pleitte voor betaalbare koopwoningen en vond dat in de stad zeker ook sociale huurwoningen horen. “Wij moeten niet een stad voor alleen advocaten worden”, zei hij. Maar volgens anderen liep het gemeentelijke streven naar ‘inclusieve stad’ op de woningmarkt wel gevaar. Van den Bosch zag veel in maatschappelijk gebonden koopwoningen. “Ons streven is dat geen Amstelvener op straat komt en dakloos is”, zei hij.

Starterslening

Ellermeijer zei iets te willen gaan doen aan startersleningen, er over praten met banken. Hij reageerde daarmee onder meer op Van Rietschoten die had opgemerkt dat een leerkracht misschien wel een starterslening kan krijgen, maar op het moment dat die een relatie krijgt met een politieagent niet meer.

En het tekort aan sociale huurwoningen werd ook door Adriaans nog eens onder aandacht gebracht door er op te wijzen dat een leerkracht die mogelijk wel kan krijgen, maar gedwongen is na misschien drie jaar weer te vertrekken, omdat er dan een hoger salaris wordt verdiend. “Hoe wilt u zo sociale samenhang in een buurt scheppen?” vroeg hij aan de wethouder.

Uitgekotst

De insprekers, die wegens het grote aantal maar de helft van de normale tijd (5 minuten) toegemeten kregen, klaagden vaak over schrijnende gevallen, zoals de vrouw die met negen personen bij haar moeder woont, terwijl haar man bij een vriend in Amsterdam zijn intrek nam. “Onze huizen worden weggekaapt door Indiase investeerders”, zei een ander. “Ik word uitgelachen als expats uit India 2400 per maand voor een flat betalen. Maar wij wonen hier en hebben deze stad opgebouwd. U bent als raadsleden mede verantwoordelijk voor de ontstane tekorten. Eigenlijk moet u zich schamen. Wij worden uitgekotst. Ga er wat aan doen.”