De zorgvrager moet zelf kiezen welke vorm zorg hij kiest. Met verschillen in nuance was daarover de raadscommissie Burgers en Samenleving het woensdag wel eens. En over het feit dat mantelzorg niet precies hetzelfde is als een Persoonsgebonden budget. De commissie besprak een ter discussie aangereikte notitie van wethouder Marijn van Ballegooijen van Zorg (PvdA).
De wethouder was het om een discussie met de commissie, die er zelf om had gevraagd, te doen overigens. De raad nam vorig jaar een gewijzigde verordening aan voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). De aanvrager van bijvoorbeeld hulp in de huishouding of een andersoortige zorgverlening moet zelf kiezen of hij PGB of een al door de gemeente ingekochte ‘hulp in natura’ wil, zei inspreekster Polman van de Participatieraad Sociaal Domein. En als hij of zij voor een PGB kiest, moet de inwoner ook zelf uitmaken wie hij daarvoor inhuurt.
Keuze
Niet iedereen in de commissie leek ervan overtuigd dat de ambtelijke ondersteuning op het raadhuis de klant die keuze laat. De overheid is wel er op gericht dat men zolang mogelijk thuis blijft wonen – zelfredzaamheid hoog staat aangeschreven – en wethouder Van Ballegooijen in zijn notitie meldde dat ‘ínformele hulp boven professionele ondersteuning’ gaat. Het moet, betoogden diverse fracties, altijd een kwestie van maatwerk zijn, een woord dat veelvuldig viel. Maar de meningen verschilden kennelijk over wat maatwerk exact inhoudt. Is de ambtenaar niet geneigd snel aan te bieden wat nu eenmaal in het pakket van de gemeente zit? “De gebruikelijke zorg moet voorgaan op wat de gemeente aanbiedt, maar hoe gaan B&W daarmee om”, vroeg raadslid Saloua Chaara van D66 zich af.
Geld
De gemeente vindt dat mantelzorgers of particulier ingehuurde
professionals niet zoveel geld voor hun diensten hoeven te krijgen als medewerkers van de grote organisaties waarmee zij werkt, omdat die u eenmaal overhead hebben door een kantoor, scholing, verlof en dergelijke. Dat was nogal tegen het zere been van Marina Casadei van de SP. “Er wordt op een heel rare manier met de ZZP-er omgegaan”, zei ze. Alsof die wel zonder (bij) scholing, verlof enzovoort kan. Mede door de opmerking van de wethouder dat vooral wordt gestreefd naar het stimuleren van ‘vrijwillige inzet’ in het zorgtraject constateerde zij dat PGB en mantelzorg op één hoop worden gegooid. “De eerste vraag aan een zorgbehoevende moet zijn: Wat hebt u nodig?”, zei ze. “En het gaat de gemeente geen bal aan wat iemand met het PGB-geld doet, als hij dat aan zorg besteed.”
Cliënt
Het stuk gaf Stieneke Kruijer (GroenLinks) aanleiding te vragen wie nou eigenlijk de beslissing neemt: De ambtenaar of de cliënt? Zowel zij als de Participatieraad vond dat de laatste dat moet doen. Daar was Victor Frequin (VVD) het wel mee eens, maar hij bestreed de suggestie dat het op dat punt vaak mis gaat. “Ik heb daar geen aanwijzingen voor.”
Casadei (“ik vind het wel goed dat ik her zoveel los maak”) vond het verschil in inkomen tussen de door de gemeente ingehuurde professionals en degenen uit het sociale netwerk van de betrokkenen onacceptabel. “Waarom zou iemand die goede zorg verleent minder moeten verdienen dan een professional of een professionele ZZP-er?”
Communicatie
Sandra van Engelen (CDA) vond dat de hulpvraag en het
daaraan verbonden maatwerk, waarmee de gemeente steeds schermt, boven de professie gaat. Er kunnen mantelzorgers zijn die minder gaan werken en de vraag is of zijn dat op den duur nog kunnen volhouden, betoogde ze.
Het gaat ten diepste, redeneerde Kruijer, om de vraag waar de keuze blijft van iemand die hulp krijgt. Intussen is de communicatie daarover, zoals onder meer Bert de Pijper van de ChristenUnie aangaf, heel belangrijk. En daar schort nog wel het een en ander aan. En bij het ambtelijke gesprek aan de keukentafel klapt men vaak dicht als zo’n beetje de eerste vraag is: Hebt u niemand in uw omgeving die, liefst gratis, kan helpen? Die waarschuwing kwam van Casadei.
Bureaucratie
Intussen leidt PGB tot veel bureaucratie, constateerde raadslid Suzanne Piet (PvdA). Dat staat het maatwerk in de weg. “Sommige mensen zeggen nu dat heel veel te veel gedoe is. Dat is triest.”
Maar hoe die gesprekken tussen ambtenaren en zorgbehoevenden gaan weten raadsleden doorgaans niet, constateerde Van Engelen. Overigens helpt de landelijke organisatie ‘Per Saldo’ PGB-houders wel de weg te vinden in een enorme bureaucratie, zei Van Ballegooijen. Hij vond dat bij de indicatiestelling ook PGB als een mogelijkheid moet worden aangereikt. “Maar de PGB is niet voor iedereen het meest geëigende middel. Dat leidt tot de ingewikkelde vraag wat het beste is voor de persoon in kwestie. Die is wel het uitgangspunt, maar wij moeten sommigen tegen zichzelf beschermen.”
Hij was het er wel mee eens dat de communicatie over het onderwerp beter moet worden, zoals in de commissie ook herhaaldelijk werd gezegd. Een raadslid Marga van Herteryck wilde nog wel even weten hoe groot de fraudegevoeligheid van heel de PGB was.
Die zogenaamde keukentafelgesprekken zijn vaak een farce. Zeker als het een lichtdementerende cliënt betreft. Deze zijn vaak afhankelijk van een goedwillende persoon die die gesprekken voert en de één is wel zo en de ander niet. Ook heb ik gezien dat de ene mantelzorger veel meer voor elkaar kreeg dan de ander omdat ze verbaal begaafder waren. En alles wordt maar op 1 hoop gegooid als “zorg op maat” , terwijl dit dus helemaal niet zo hoeft te zijn!
Bedankt voor het delen van dit interessante artikel over zorg op maat. Vooral de verschillende thema’s zoals bureaucratie en communicatie zijn aspecten die een grote invloed kunnen hebben op de kwaliteit van de zorg. Mooi om te zien dat men hierover actief in discussie gaat.