‘Rusteloze materie’ is de naam van de expositie die van 9 juni tot en met 23 september wordt gehouden in het Cobra Museum. Het is een thematentoonstelling over materialisme in de kunst. Zij toont een link tussen het werk van moderne Europese kunstenaars die werken in ‘materialistische’ praktijken, zoals de CoBrA-kunstenaars en tijdgenoten als Alberto Burri (Italië), Jean Dubuffet (Frankrijk) en Antoni Tàpies (Frankrijk), en de kunstenaars van nu, die een hernieuwde interesse in materialisme laten zien.
Het onderwerp van Rusteloze Materie, en het New Materialism-denken waar het naar verwijst, is verbonden met een van de meest relevante debatten van vandaag over de toekomst van onze wereld: wat is de invloed van de voortschrijdende technologie op ons mens-zijn? Komt de horizon van ons antropocentrische wereldbeeld in zicht, in een wereld waarin ecologische catastrofes onafwendbaar lijken? Deze vragen roepen denkers, wetenschappers en kunstenaars op om alternatieve scenario’s te onderzoeken voor onze relatie tot de natuur, tot materie en objecten, en daarbij verder te kijken dan enkel de menselijke aanwezigheid op aarde.
Cruciaal
Door het werk van CoBrA-kunstenaars en hun tijdgenoten, voor wie ‘materie’ een cruciaal 
onderwerp was, te gebruiken als een lens om naar het heden te kijken en vice versa, willen we leren over de veranderde rol van materiaal, materie en materialisme in de kunst. Voor kunstenaars heeft het onderwerp materialisme een creatieve én politieke betekenis: het stelt hen in staat iets te zeggen over de wereld om hen heen en de relatie tussen de mens en zijn omgeving. Werken met, en gedreven door, materie biedt tegelijkertijd onverwachte artistieke mogelijkheden voor kunstenaars.
De wereld van de dingen
Tegenwoordig denken we steeds geëmancipeerder over materie, en over dingen. De ‘wereld van de dingen’ wordt, onder invloed van ontwikkelingen in bijvoorbeeld de smart-technologieën die onze koelkasten en CV-installaties actiever maken, steeds tot leven gewekt: er is een groeiend besef dat dingen steeds meer handelings- en keuzevrijheid hebben, en zelfstandig kunnen acteren. De klimaatcrisis en ontwikkelingen in technologie en kunstmatige intelligentie, benadrukken de urgentie van dit emancipatorische perspectief: – een heroverweging van de relatie tussen mens en materie. In deze tentoonstelling in het Cobra Museum zullen deze recente inzichten door de lens van CoBrA van een nieuw perspectief worden voorzien, door het materialisme van CoBrA te verbinden aan dat van nu.
Kunstenaars
Rusteloze materie toont recente projecten van hedendaagse kunstenaars zoals Pauline Curnier-Jardin (Frankrijk), Egill Sæbjörnsson (IJsland), Wong Ping (Hong Kong), Nina Canell (Zweden) en Shana Moulton (Verenigde Staten) in dialoog met moderne meesterwerken van CoBrA-kunstenaars en hun naoorlogse Europese avant-garde collega’s. De tentoonstelling omvat werk van belangrijke kunstenaars als Alberto Burri (1915-1995), Jean Dubuffet (1901-1985) en Antoni Tàpies (1923-2012), die cruciaal waren halverwege vorige eeuw in het vormgeven van het discours rond het materialisme. De werken van deze kunstenaars worden over het algemeen gekenmerkt door hun toepassing van andere materialen dan enkel verf op het doek. Er is werk van CoBrA-kunstenaars Karel Appel (1921-2006), Constant (1920-2005) en Asger Jorn (1914-1973) en aan Cobra Gelieerde kunstenaars als Bram Bogart (1921-2012) en Jaap Wagemaker (1906-1972).
Grot van de Anti-Materie
In de tentoonstelling wordt een prominente plaats ingenomen door de installatie ‘Cavern of Anti-Matter’ (Grot van de Anti-Materie) van Pinot-Gallizio, een monumentale, betreedbare experimentele schilderinstallatie die de kunstenaar (één van de mede-oprichters van de Situationniste Internationale) in 1959 maakte, en nu voor het eerst in Nederland te zien is. Samen met kunstenaarscollega’s en kinderen beschilderde Pinot-Gallizio in een door hem ontwikkeld ‘industrieel’ productieproces (waarbij schildersdoek door lopende banden werd getransporteerd, en in beweging werd beschilderd) honderden strekkende meters canvas, waarmee hij een grot-achtige ruimte construeerde. De Grot van de Anti-Materie fungeerde als decor voor verschillende sociale activiteiten en performances, en is te beschouwen als een commentaar op de oorsprong van creativiteit.
De tentoonstelling is mogelijk gemaakt door het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Fondation Dubuffet Paris, Centre Pompidou, Archivio Gallizio Turijn, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, Brussel, MACBA, Barcelona, SMAK, Gent, Museum Jorn , Silkeborg, Denemarken, Stedelijk Museum, Amsterdam, Van Abbemuseum, Eindhoven, Stedelijk Museum Schiedam en anderen.
