De gemeente draagt een paal aan de Hollandsedijk voor als potentieel (gemeentelijk) monument. Het bestaat uit restanten van een zeldzame banpaal, die in de 17de eeuw de grens markeerde tussen Amsterdam en Amstelveen, en waarschijnlijk de markering van de tussen Holland en het Sticht. De stichting Cuypersgenootschap meldde de grenspaal aan bij het Meldpunt Monumenten.
De grenspaal staat op de kruising van de Bovenkerkerweg en de Hollandsedijk, bij de nu bestaande grens tussen Amstelveen en Uithoorn. Volgens de regionale erfgoedorganisatie Mooi Noord-Holland, die onderzoek deed naar het object, bezit het monument cultuurhistorische, situationele en zeldzaamheidswaarde.
Erfgoed
Ook de Erfgoedcommissie adviseerde positief over de monumentale waarde. B&W vinden het belangrijk objecten die deel uitmaken van de lokale historie op deze manier te behouden en beschermen, zegt wethouder Herbert Raat (welstand en monumenten). “Deze banpaal toont de ontstaansgeschiedenis van Amstelveen en is daarom belangrijk om te bewaren. Het monument is zowel lokaal als landelijk een zeldzaam fenomeen.” Er bleven volgens hem in Nederland weinig van deze ban-, limiet- en grenspalen behouden. “Het is uniek dat Amstelveen zelfs drie voormalige ban- of grenspalen op haar grondgebied heeft staan.”
Banpalen
Banpalen waren markeringen bij belangrijke toegangswegen die de grenzen van de jurisdictie (de banne) van een rechtsgebied aangaven. In dit geval die van Amsterdam. Iemand die als straf uit de stad verbannen werd, moest buiten het gebied blijven dat door de banpalen werd aangegeven. De stad breidde regelmatig uit, waarna de palen werden verschoven of vervangen door nieuwe. Momenteel staan er op de Amsteldijk en aan de Amsterdamseweg nog twee van deze banpalen uit circa 1625. Het is bekend dat er in de omgeving van Amsterdam nog minimaal drie van dit soort banpalen hebben bestaan. In Sloten staat er een uit 1794. De limiet- en banpalen verloren hun functie in 1813.
Aanwijzingen
Ook aangewezen als potentieel gemeentelijk monument zijn een voormalig woon-winkelpand aan de Amstelzijde 63-65, een woonhuis en voormalige drukkerij aan de Amsterdamseweg 487-489 en een voormalige school plus onderwijzerswoning aan de Oostermeerweg 83.
De eigenaren van de vier panden en objecten zijn geïnformeerd over het voornemen een monumentale status te verlenen aan hun bezit en kunnen hierop reageren. Daarna volgt een definitief besluit.
Fotobijschrift: Wethouder Raat (monumenten, links) en Norman Vervat (Cuypersgenootschap) bij banpaal.
