‘Ik ben uitgenodigd”, antwoordde Marie-Cécile Zinsou op de vraag hoe de door haar stichting eigenlijk beheerde kunstcollectie in het Cobra Museum terecht kwam. Die is afkomstig uit Benin en tot 8 januari in het Cobra Museum voor Moderne Kunst is te zien. Nou ja, een deel ervan, legt zij uit. Want de collectie is veel groter dan de 130 kunstwerken die naar het museum kwamen. De expositie heet ‘Kosmogenie. Zinsou, een Afrikaanse kunstcollectie’. Op uitnodiging dus, maar de kernwaarden doen wel denken aan de Cobra-beweging. Het museum herdenkt nu dat die 75 jaar geleden (op 8 november 1948) werd geboren.
Tot die kernwaarden behoren spontaniteit, de kruisbestuiving tussen diverse kunstvormen en de conclusie dat eigenlijk in ieder mens een kunstenaar schuilt. Altijd is er in Cobra interesse geweest voor niet-Europese en niet-academische kunst, constateert directeur Stefan van Raay van het Cobra Museum voor Moderne Kunst. Met dat speerpunt in het gedachtengoed van Cobra herbergt eigenlijk ook de tentoonstelling van Afrikaanse kunst.
Collectief
Cobra-schilders werden destijds gefascineerd door wat hun collega’s in Afrika deden. Maar die Afrikanen komen uit veel meer landen dan destijds de Cobra-groep, dat eigenlijk alleen uit Nederlandse, Deense en Belgische kunstenaars bestond. In de tentoonstelling staan werken van kunstenaars in Zuid-Afrika. Benin. Congo, Ghana, Ivoorkust, Mali. Nigeria, Madagaskar, Burkina Faso, Kameroen, Senegal, Tanzania en Algerije. Een complete kunstcollectie uit Afrika dus, waar 54 landen zijn en in tegenstelling met de Cobra-tijd een eigen artistieke infrastructuur hebben, zegt Van Raay. Uit Frankrij sloor zich Pauline Guerrier bij hen aan. Zij werd gefascineerd door de werken van de ook op de tentoonstelling vertegenwoordigde Nigeriaanse fotograaf J.D. Okhai Ojeikere (1930-2014) en maakt nu kapsels )gezien van achteren) als beelden, waarvoor zij restmaterialen van kappers gebruikt.
De expositie van Afrikaanse kunst is eigenlijk een uiting van het culturele collectief aan de Stadsplein, waar Cinema Amstelveen, P60, bibliotheek en boekhandel Libris Venstra bijvoorbeeld voor ondersteuning zorgen. Maar ook buiten Amstelveen vindt met partners, zoals de Nederlandse ambassade in Benin (waar ook de dansgroep Walô vandaag komt), De Balie in Amsterdam, het Afrovibes Festival en de Black Achievement Month. En de gemeente, Vriendenloterij, Cobra Founders en Cobra Business Club steunden ook.
Schepping
De titel ‘Kosmogonie’ verwijst naar de leer van de schepping en de kosmos en is in de expositie uitgewerkt in verschillende thema’s die ook in expositie zijn te zien. Die thema’s zijn: Alfabet en codes, Identiteit en geheugen, het leven zoals het komt, Houding en enscenering, Kritische reflectie, Mythologie en symbolen en Metamorfoses. Men ziet foto’s, schilderijen, sculpturen en installaties van in totaal 37 kunstenaars. Zij zijn overigens in ook in Frankrijk gevestigd, het land dat in verschillende Afrikaanse landen de koloniale macht was.
Oprichtster Marie-Cécile Zinsou van de naar haar genoemde stichting zegt dat zij wil dat Afrikaanse landen actief betrokken laten zijn in de totstandkoming van een eigen kunst en die voor een lokaal publiek te exposeren. Maar op het wereldtoneel worden de artistieke creaties steeds meer zichtbaar. Er is een nieuwe generatie kunstenaars die een synthese weet te vinden tussen traditie en globalisatie. Naast gevestigde namen als Frédéric Bruly Bouabré, Romuald Hazoumè en Chéri Samba komt men op de expositie namen van jonge kunstenaars tegen, waardoor er een beeld ontstaat van de moderne invloeden die vormend zijn voor de hedendaagse Afrikaanse kunst. Eerder was die tentoonstelling te zien in Montpellier. Het Cobra Museum verwelkomt deze schatkist aan hedendaagse kunst, zodat ook het Nederlandse publiek de kans krijgt om in aanraking te komen met de creativiteit van het Afrikaanse continent. We volgen het voorbeeld van Cobra kunstenaars in hun fascinatie voor Afrikaanse culturen en hopen daarmee bewustzijn te creëren voor het bestaan van een bruisende hedendaagse kunstscene.
