Per telefoon verhoort de gemeente mensen die een uitkering krachtens de landelijke TOZO-regeling hebben aangevraagd. Dat zegt de SP-fractie die er schriftelijke vragen aan B&W over heeft gesteld. TOZO staat voor Tijdelijke Ondersteuning Zelfstandige Ondernemers. De SP zegt dat de manier waarop fraudeonderzoeken mogen plaatsvinden wettelijk is bepaald, dat ‘verdachten’ moet worden gewezen op zwijgrecht en dat daar telefonisch geen sprake van is. B&W zeggen zich niet in de opvattingen van de SP te herkennen.
In de praktijk worden de door de ondernemers verplicht ingezonden bankafschriften door de gemeente gebruikt om fraude op te sporen en betrokkenen telefonisch te verhoren, zegt de SP. “En het telefonisch verhoor vindt plaats zonder de bijbehorende rechten te vertellen die burgers hebben die verhoor met zich meebrengt”, zegt Wil Roode van de SP, die vindt dat mensen door deze niet wettelijk toegestane aanpak worden overvallen. “Mensen kunnen nu eenmaal een vergissing maken of een kruisje verkeerd plaatsen. Als er op deze manier omgegaan wordt met inwoners is dit wat de SP betreft een verwerpelijke praktijk die meteen moet worden gestopt”.
Raadhuis
Volgens de gemeente valt de TOZO-regeling onder de Participatiewet en is de onderzoeksbevoegdheid van haar voor die regeling gelijk aan die bij een reguliere bijstandsuitkering. “Als er aanwijzingen van fraude zijn dan doet de gemeente daar onderzoek naar. Gesprekken over mogelijke fraude vinden altijd op het raadhuis plaats, dus niet telefonisch”, zeggen B&W via een woordvoerster. “Mocht een inwoner onterecht, per ongeluk, teveel uitkering hebben ontvangen, dan wordt er per definitie geen boete opgelegd. Wel wordt de ten onrechte verstrekte uitkering teruggevorderd. Sinds het bestaan van de Tozo is er één boete opgelegd in verband met het schenden van de inlichtingenplicht.”
Eén afwijzing
Volgens de gemeente zijn van de 2686 aanvragen voor de TOZO in Amstelveen er 85 afgewezen, omdat de betreffende inwoner niet aan de voorwaarden voldeed. “Slechts één hiervan is afgewezen na aanleiding van een fraude onderzoek.”
Terwijl de SP meldt dat in het telefonische verhoor de ‘verdachten’ niet op hun zwijgrecht wordt gewezen, is volgens de gemeente in het bestuursrecht dat zwijgrecht alleen van toepassing als de verhorende ambtenaar het voornemen heeft een bestraffende sanctie op te leggen. “Zoals dus bij het opleggen van een boete boven de € 340. Het navragen van bijzonderheden op de bankafschriften valt daar niet onder.”
Boetes
De SP heeft haar wetenschap naar haar zeggen dankzij intensieve contacten met gedupeerden en beweert dat de gemeente veel geld ontvangt voor de uitvoering van de TOZO-regeling, ook als die na het gewraakte ‘verhoor’ uitdraait op een afwijzing. “Gelden van boetes komen, net als die voor re-integratie, terecht in de algemene gemeentekas. Het kan niet waar zijn dat gelden die de gemeente binnenhaalt, gaat gebruiken om bijvoorbeeld stenen te kopen om het Oude Dorp te verfraaien, omdat dat ineens prioriteit heeft.”
De SP zegt te willen dat het op die manier binnen komende geld in de pot gaat om werkzoekenden aan werk te helpen.
