Wettelijk is eigenlijk de gemeenteraad het orgaan dat namens de bevolking het bestuur van de stad moet controleren. In de praktijk werkt hij voornamelijk als een applausmachine. Daarom beginnen vrijwel alle betogen met uitgebreid prijzen van wethouders en ambtenaren, die het toch maar weer zo duidelijk op paper hebben gezet enzovoort; alsof zij geen salaris ontvangen om hun werk te doen. Vervolgens wordt door raadsleden het voorstel van B&W nagepraat. Als de tijd die dat kost zou wegvallen, waren de vergaderingen aanzienlijk korter.
Vooral de coalitie (VVD, D66 en PvdA) klapt voor elk voorstel van B&W. Logisch, want natuurlijk is dat in het strikt geheime coalitieoverleg allang besproken, zodat niets op de bühne, die raadzaal heet, een van de drie fracties nog kan verrassen. Er is in feite allang over beslist.
Klachten
Van de controlerende functie, waarvoor de gemeenteraad is ingesteld, komt vrijwel niets terecht. GroenLinks en SP proberen dat wel te doen, maar komen dikwijls niet verder dan louter klachten over het beleid. Trouwens, als – wat wij ooit meemaakten – er een linkse coalitie ontstaat, beleeft men in feite exact hetzelfde.
Misschien is het die raadsleden niet eens te verwijten. B&W zijn fulltimers, hebben 900 ambtenaren ter beschikking, die in wezen de stad regeren, en de raadsfracties bestaan uit hobbyisten in hun vrije tijd, met hooguit een (eveneens in vrije tijd werkende) fractie-assistent, die vaak hoopt ooit zelf tot de raad door te dringen.
Weinig woorden
Soms denk ik met heimwee terug aan voormalig fractievoorzitter van het CDA ir. Ben Jonker. Een man van weinig woorden, maar als hij wat zei sneed het meer hout dan al die langdradige betogen. En het was vrijwel altijd nieuws. Soms gebruikte hij maar vijf zinnen, maar elke ervan was raak. Ik was het niet altijd met hem eens, maar zijn politieke duidelijkheid liet niets te wensen over.
Kom daar eens om in de meeklappende meute die zich tegenwoordig onze volksvertegenwoordiging noemt. Staatsrechtelijk is die dan wel het orgaan dat de macht controleert, maar daar komt in Amstelveen en naar ik begreep in veel andere gemeenten niets van terecht. Dat het laatste ook nog als pré wordt beschouwd, omdat politieke partijen een verraderlijke eenheid tonen, is ernstig. Eigenlijk zou een éénpartijstelsel in Amstelveen net zo goed functioneren. Nou laten we zeggen een twee-partijstelsel. Coalitie en oppositie. Maar tien? Laat me niet lachen……
De gemeenteraad is een applausmachine van het gemeentebestuur, één van de wethouders heeft de lokale journalistiek in zijn zak, naar gewone burgers wordt door niemand geluisterd en raadsleden gaan in ieder geval niet met hen in discussie. Van lokale democratie is in Amstelveen dus geen sprake.