Dat de lucht nu helderder is, zegt niets over de gezondheid ervan. Dat zeiden prof.dr.ir. Guus Velders van de Universiteit Utrecht en drs. Henke Groenwold van de GGD donderdagavond tijdens een bijeenkomst voor raadsleden over de luchtkwaliteit. Velders is onderzoeker bij het RIVM en daarnaast bijzonder hoogleraar.
Het was sommige raadsleden opgevallen dat de lucht schoner lijkt, maar dat komt ook doordat minder vliegtuigen voor strepen zorgen aan de hemelboog, antwoordde Velders op een vraag van fractievoorzitter Kortekaas van GroenLinks. “Of heldere lucht veel uitmaakt, weet ik niet”, zei Velders.
Grenswaarden
Aan de door de nationale overheid, goeddeels in navolging van de EU, vastgestelde grenswaarden wat bijvoorbeeld stikstof en fijnstof betreft, wordt in heel Amstelveen voldaan, meldde Groenwold. “Maar dat wil niet zeggen dat de lucht gezond is”, voegde zij er aan toe. Die grenswaarden zijn blijkbaar een theoretisch gegeven, dat met de praktijk weinig van doen heeft.
Hout
Nationaal blijkt een effect nat de luchtkwaliteit dan men negen maanden korter leeft, zei Velders. Maar hij kon dat blijkbaar niet uitsplitsen naar Amstelveen. Intussen bleek het verbranden van hout een boosdoener, vooral in open haarden en kleinere biomassacentrales. Bij de grotere centrales is de uitstoot minder omdat daar veel wettelijke eisen aan worden gesteld.
Stedelijk
Intussen zou zonder een op schonere lucht gericht beleid de gemiddelde Nederlander zes jaar korter leven, vertelde Velders. Maar hij ontzenuwde ook veel verhalen van wie zonder wetenschappelijke basis elkaar napraten. Bijvoorbeeld dat de Nederlandse lucht war stikstof en fijnstof betreft ver onder de grenswaarden is gekomen. Het constant wijzen naar Schiphol en snelwegen bleek ook minder relevant dan vaak wordt gedacht, hoewel het kabinet er volgens Velders op uit is gezondheidseffecten verder te bewerken. De stedelijke bijdrage aan vervuilde lucht is klein, zei hij.
Buitenland
Intussen lijkt door de coronamaatregelen de luchtkwaliteit wel verbeterd te zijn, maar dat is niet door deskundigen op basis van metingen bevestigd. Weliswaar is het verkeer, inclusief de luchtvaart, minder geworden, maar aan fijnstof draagt het verkeer niet zoveel bij, wist Velders.
Ongeveer de helft van de vervuilde lucht komt uit het buitenland, waar tegenover staat dat wij ook veel daarvan ‘exporteren’ naar bijvoorbeeld Oost-Europa, dankzij bijvoorbeeld de wind.
Geluid
De kwaliteit van de lucht en geluidshinder hangen wel samen, vertelde Groenwold. En ook volgens haar kan houtstook een fors aandeel leveren aan de uitstoot van stikstof. Het gaat er om, constateerde zij, wat de lokale overheid wil doen aan waar burgers zich het meest druk om maken. “Waar wil je heen om de gezondheid van de burgers optimaal te stimuleren?” In dat verband noemde zij ook de zogenoemde ‘citizen science’, zeg maar de populaire wetenschap op basis van particuliere meetapparatuur. Die is, zei ook Velders, niet zo precies als de meetpunten van professionele instanties en wekt soms valse verwachtingen. Noodkreet van Groenwild: “Bescherm meer de kwetsbare mensen doe er alles aan om de uitstoot te verminderen.”
