Een basisinkomen voor iedereen, of die werkt of niet, is vooral een groene wens. Dat bleek tijdens de derde Amstelveense bijeenkomst daarover, dinsdag in het Poppentheater aan de Wolfert van Borsselenweg. Die was georganiseerd door GroenLinks, maar ook de in de minderheid verkerende tegenstanders kwamen aan het woord. Ondernemer Michel Becker, raadslid voor AVA, klaagde bijvoorbeeld zelf langer per week te werken dan de gemiddelde werknemer, maar had er bezwaar tegen dat het basisinkomen is bedoeld om mensen alleen ‘leuk’ werk te laten doen en als zij dat niet vinden gewoon thuis te blijven.
Behalve GroenLinks zijn PvdA, SP en Partij voor de Dieren er voor iedereen € 1200 te geven, uit te breiden met € 300 per kind. Plus huurtoeslag. Bij het praten over een coalitie voor het kabinet, waaraan GroenLinks eerst deelnam, heeft die partij ook dat basisinkomen ingebracht, wist voormalig lid van het Europees Parlement voor die partij en voorzitter van de Vereniging Basisinkomen Alexander de Roo. Volgens hem groeit het aantal voorstanders de laatste jaren, is het zowel sociaal als liberaal, een midden om links en rechts bij elkaar te laten komen, de armoede uit te bannen, een betere posities voor werknemers te creëren, emancipatie van vrouwen te bevorderen en betekent het een erkenning van onbetaald werk.
Automatisering
Volgens De Roo is het Basisinkomen ook noodzakelijk wegens de steeds snellere automatisering, die banen gaat kosten. Er zijn al zestien experimenten mee in de wereld geweest, maar die hebben blijkbaar de mensen niet oorverdovend overtuigd. De Roon zei dat een basisinkomen voor iedereen de staat vijftien miljard kost. Econoom Harro Boven van de Jonge Democraten, de jongerenbeweging van D66, hield de zaal via een ingewikkeld technisch verhaal voor dat men de bestaande toeslagen, AOW en andere sociale uitkeringen moet stoppen om 164 miljard bij elkaar te krijgen, waaruit het basisinkomen kan worden betaald. Dat kan wel ten koste gaan van de AOW, gaf hij toe. “Maar ik zou voor geen meter deugen als ik niemand pijn deed. Het gaat sommige mensen geld kosten.” En werkgevers moeten meer hun best gaan doen om werknemers te krijgen, waarschuwde De Roo. Uiteindelijk is het toch min of meer een strijd tussen arm en rijk, vonden sommigen. Directeur Frans Huissen van de Vrijwilligerscentrale Amstelland (presentator van de talkshow BV Amstelveen en voormalig wethouder-kandidaat voor GroenLinks) constateerde dat men het in bij elkaar brengen van beide kampen jarenlang niet goed deed.
Bureaucratie
Een twijfelaar is econoom en voorzitter Niels van der Moolen van het CDJA, de jongerenbeweging van het CDA. Eigenlijk was hij overwegend tegenstander van het basisinkomen, maar bereid zich door goede argumenten te laten ompraten. Dat is in de bijenkomst niet gelukt, omdat hij de argumenten van de voorstanders niet zo sterk vond. Allerlei toeslagen die hij niet nodig heeft, krijgt hij nu niet. Maar straks wel het basisinkomen, dat hij evenmin nodig heeft, zei hij. Volgens GroenLinks scheelt een basisinkomen een enorme, goeddeels op wantrouwen gebaseerde, bureaucratie van de overheid. En naar de mening van die partij heeft de markteconomie geen moraal, geen ethiek. “Aan de ene kant bouwen we nu een heel sociaal stelsel op en tegelijkertijd ontmoedigen wij mensen om dat te gaan gebruiken”, zei Boven.
Invoering
Fractievoorzitter Martin Kortekaas van GroenLinks in de gemeenteraad wilde van hem weten hoe Boven dacht het in te voeren: Geleidelijk of in één keer. Boven stelde invoering gedurende vijf jaar voor. Steeds 20% en dan de toeslagen (en AOW) met hetzelfde percentage te verminderen. Maar er waren er ook die meer voelden voor de big bang.
Armoede
Jongeren kregen een enthousiaste verdediger van het basisinkomen in de persoon van de 19-jarige Koen Bruning, student PPE (Philosophy, Politics and Economics) aan de VU en bezig het zoveelste boek over dit onderwerp te schrijven. Volgens hem zou het basisinkomen links en rechts bij elkaar brengen, maar zijn bijvoorbeeld VVD en Forum voor Democratie nu fervente tegenstanders ervan. Bruning vertelde ook dat 68% van de huishoudens een (ver) boven modaal inkomen heeft en 10% wat dat betreft aan de onderkant zit. De daar aanwezige armoede lost men op, onder de kosten die met de bijstand gepaard gaan, voorspelde hij. Hoewel voorstander van een basisinkomen, vroeg toch een enkele SP-er zich af of het invoeren niet verzet binnen die 68% stuit en in ween in strijd is met de realiteit. Niet voor niets wordt er al vele jaren over gesproken.
