De gemeente heeft dan wel ambitieuze plannen, maar zijn die financieel wel haalbaar? De vraag die diverse fracties in de gemeenteraad zich stellen, werd donderdag in de raadscommissie Algemeen Bestuur en Middelen (ABM) in klare taal vertolkt door Bert de Pijper van de ChristenUnie met de woorden: ‘kan bruin het allemaal wel trekken?’ Fractievoorzitter Ruud Kootker van Burgerbelangen (bbA) wees er in die vergadering herhaaldelijk op dat in feite de noodzaak van bezuiniging al tijdens de coalitieonderhandelingen bekend was. En financieel wethouder Herbert Raat zei dat Amstelveen toch mooi een van de weinige gemeenten, zo niet de enige in het land, zonder schulden is.
De commissie sprak donderdag over de Perspectiefnota, waarin de contouren van de begroting voor volgend jaar staan. Kootker kwam indringend steeds op het tekort ten aanzien van de ambities terug, wat er in resulteerde dat voorzitter Paul Feenstra (VVD) dat duidelijk vervelend vond en hem het woord ontnam. Voor zestien geplande projecten is op dit moment geen geld, wil men de buffer van 15 miljoen euro aan algemene reserve behouden, die de gemeenteraad heeft vastgesteld. Los daarvan bestaat er
een fonds ‘sparen vooraf’ om klappen op te vangen. Eigenlijk zijn er dus twee reserves die steeds meer in elkaar overgaan, vond De Pijper, die er net als in het verleden voor pleitte dat fonds ‘sparen vooraf’ ten goede moet komen aan wijkvernieuwing, waarvoor hij in het verleden overigens tevergeefs een motie indiende. Maar nog steeds is hem niet duidelijk wat de visie achter het fonds is, dat nu wordt aangeboord voor de nieuwbouw bij het Keizer Karel College. En hij wilde net als Kootker, wel weten of er een dekkingsplan bestaat voor het geval de algemene reserve onder de 15 miljoen dreigt te komen.
OZB
GroenLinks had er bij monde van fractievoorzitter Martin Kortekaas toch wel moeite mee dat de onroerend zaakbelasting (OZB) niet wordt verhoogd, nu het Rijk de bijdrage aan Amstelveen drastisch vermindert, omdat de gemeente niet alle OZB-ruimte benut. Raat noemt dat een boete wegens correct financieel beheer, Kortekaas wees er op dat ook huurders, die geen eigenaren van vastgoed zijn, in feite meebetalen aan de gemeentelijke lasten. Wat hem betreft kon de reserve ‘sparen vooraf’ worden opgedoekt.
Ook Patrick Adriaans van de SP had er moeite mee dat
ondanks de waarschuwing van het Rijk en de ‘boete’ de OZB in Amstelveen niet is verhoogd. “Het geld zit in stenen, zegt het college. Maar tegenover het voordeel van bezit staat nu eenmaal het nadeel van de OZB.” Ook de PvdA zou geen bezwaar hebben tegen OZB-verhoging.
Als het financieel onhoudbaar is de OZB niet te verhogen, valt er in Amstelveen niet aan te ontkomen, zei Raat. Maar hij bleef erbij dat huiseigenaren geen cent meer krijgen als de waarde van hun stenen toeneemt. “Zij kunnen er niets aan doen.”
ICT
Een geldelijk probleem lijkt er, onder meer op ICT-gebied, te ontstaan met de gemeente Aalsmeer. Er is weliswaar een ambtelijke fusie met Amstelveen (de Aalsmeerse ambtenaren zijn nu bij Amstelveen in dienst), maar het lijkt moeilijk van het bloemendorp voldoende geld los te krijgen voor geleverde diensten. “De samenwerking met Aalsmeer is een strijd om geld geworden”, zei Kortekaas, die overigens meende in het duister te tasten over hoeveel ICT in de toekomst gaat kosten en klaagde over steeds meer inhuur van externe krachten op dat terrein. Ook de afdeling communicatie wordt steeds duurder. “Zijn doel en middelen wel met elkaar in balans?” vroeg Kortekaas, die pleitte voor een fonds voor onafhankelijke lokale journalistiek. Dat leek hem beter dan wat nu aan reclame voor B&W uit de koker van communicatie komt.
Niets mis
Bij alle fracties heerst in meer of mindere mate enige zorg over het geld. “Er is niets mis
met en ambitieus college, maar ik maak mij zorgen over de financiële haalbaarheid”, zei Kootker, die onder meer naar de digitale transformatie bij de gemeente verwees als een geldverslindende onduidelijkheid.
Maar ja, ambities kosten nu eenmaal geld, constateerde fractievoorzitter Pier Rienks van het CDA. Die partij zou andere politieke keuzes maken dan B&W nu doen, maar daarmee zijn die laatste niet per definitie slecht, zei hij. In de zestien projecten die wel in de ambitie van B&W liggen, maar waarvoor nog geen geld is, zou hij graag een verdeling in prioriteiten zien. “Wat vindt het college het belangrijkste?.”
Ruim jasje
Dat de reserves tot een minimum zijn gedaald, zag ook Harmen van der Steenhoven van coalitiepartij D66 wel. “De buffer heeft niet een heel ruim jasje”, zei hij. Maar daar staat tegenover, was hij met Raat eens, dat de schuldenpositie van de gemeente ook heel laag is. Hij zag geen reden voor paniek. Maar intussen is er met bezuinigen wel kostbare tijd verloren gegaan, reageerde Kootker, die vond dat er op veel punten een te dure organisatie is opgebouwd.
Volgens Van der Steenhoven zijn er nu eenmaal mensen daarin
nodig, al vond hij wel dat nadrukkelijk moet worden gekeken naar regionale samenwerking, zoals de Metropool Regio Amsterdam (MRA). En hij wilde graag dat de gemeente bekijkt hoe zij er in staat qua democratische invloed en financieel.
Krapte
Intussen geeft de gemeente veel uit aan bijvoorbeeld verduurzaming en ICT, maar wordt nergens duidelijk wat al die investeringen nu opleveren, zei raadslid Coumans van de VVD. Hij maakte zich ook zorgen over de nog niet los komende bijdrage van Aalsmeer, onder meer voor ICT. Dat de financiële ruimte klein is had volgens Kootker tijdens de coalitieonderhandelingen, waarbij zijn lokale partij (die van het vorige college van B&W deel uitmaakte) was betrokken, maar werd weggestuurd, al tot andere politieke keuzes moeten leiden. De VVD was op de hoogte van de geringe financiële ruimte maar ging met alle ambities akkoord, wierp hij Coumans voor de voeten. Maar zowel Coumans als Esther Veenboer van de PvdA (ook coalitiepartij) zei dat men moeilijk vooruit kan kijken, waarmee Kootker het evident niet eens was omdat tekenen van financiële krapte zich destijds al aftekenden.
ZZP
Esther Veenboer (PvdA) vond de inhuur van externen, ter waarde van 14 miljoen euro, wel veel. “Als gemeente moeten wij het voorbeeld geven en mensen in vaste dienst nemen”, zei ze. Maar sommigen die hard nodig en goed opgeleid zijn, bijvoorbeeld bij ICT, willen nu eenmaal niet in dienst komen en werken liever op bijvoorbeeld ZZP-basis, reageerde wethouder Frank Berkhout. Daarbij komt dat de werkloosheid in Amstelveen uitzonderlijk (2.2%) laag is.
De verbreding van de A9 is een zaak van Rijkswaterstaat en gaat de gemeente, ook als die duurder uitvalt, geen cent meer kosten, wilde Raat kwijt. “Wij hebben geen Noord/Zuid-lijn hier. En de aanbesteding in deze tijd is een andere dan destijds, toen wij het contract tekenden.”
Bijleggen
Over de samenwerking met Aalsmeer zei hij dat die belangrijk is, maar geen ‘schip van bijleggen’ moet worden. Intussen bestaat er geen plan B voor het geval het tot een breuk met Aalsmeer komt. Er zijn wel 150 ambtenaren bij de gemeente voor Aalsmeer in touw. Er is koortsachtig overleg, maar de zaak is nog niet beklonken, constateerde Kootker. Als het misloopt, komen B&W wel met een andere begroting.
Intussen moet Amstelveen wel proberen meer geld uit regionale fondsen te halen, zoals dat geldt voor de omgeving van Schiphol, vond Raat. “Omdat het financieel met Amstelveen altijd goed is gegaan, kijk je te weinig over de schutting. Als Amstelveen hebben wij altijd gezegd: Wij doen het zelf wel, terwijl andere gemeenten bijdragen voor bijvoorbeeld een Dorpshuis in Kudelstaart krijgen.”
