Zo’n 35 statushouders, die in Amstelveen komen wonen, beginnen via het programma ‘Vroege Start’ al in het azc aan de Prof. W.H. Keesomlaan met hun inburgering door taallessen en bijvoorbeeld (vrijwilligers)werk.
Dat heeft volgens wethouder Marijn van Ballegooijen (foto) een snellere integratie, ‘zingeving’ en een snellere route naar betaald werk als gevolg.
]Meedoenbalie
Normaal beginnen statushouders hiermee pas als ze in Amstelveen zijn ingeschreven en een door wetgeving verplicht toegewezen sociale huurwoning hebben gekregen. ‘Vroege Start’ is een initiatief van het Werkcentrum in Amstelveen en wordt aangeboden door de in juni geopende ‘Meedoenbalie’ in het azc. Met deze balie helpt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) inwoners met activiteiten zoals vrijwilligerswerk, sport of recreatie. Er wordt ook door het Werkcentrum bemiddeld naar betaald werk ook asielzoekers en statushouders, zegt de gemeente.
Samenwerking
Zij werkt samen met het COA. “Werk biedt niet alleen inkomsten, maar ook perspectief, eigenwaarde en verbondenheid met de samenleving”, zegt wethouder Marijn Van Ballegooijen. “De afspraken met het COA helpen ons dit in gang te zetten.”
Werkgevers
Werkgevers in Amstelveen en buurgemeenten die mee willen doen, kunnen zich aanmelden bij het Werkcentrum van de gemeente: werkcentrum@amstelveen.nl
Open brief aan wethouder Marijn van Ballegooijen
Betreft: Transparantie en rechtszekerheid bij ‘Vroege Start’ voor asielzoekers in Amstelveen
Geachte wethouder Van Ballegooijen,
In uw berichtgeving over het programma ‘Vroege Start’ voor asielzoekers en statushouders in het azc aan de Prof. W.H. Keesomlaan wordt gesproken over zingeving, snellere integratie en een versnelde route naar betaald werk. Dat zijn ambitieuze en op zichzelf begrijpelijke doelstellingen.
Wat in deze communicatie echter ontbreekt, is informatie over een aantal essentiële juridische en financiële consequenties voor de asielzoekers die via dit programma aan het werk gaan. Deze lacunes roepen vragen op over transparantie, rechtszekerheid en de feitelijke positie van de werkende asielzoeker.
REBA-afdracht
Asielzoekers die betaald werk verrichten terwijl zij in een azc verblijven, vallen onder de Regeling Eigen Bijdrage Asielzoekers (REBA). Dat betekent dat zij een aanzienlijk deel van hun inkomsten – in de praktijk vaak tot circa 75 procent – moeten afdragen aan het COA.
In de gemeentelijke communicatie over ‘Vroege Start’ en in publieke uitingen wordt deze afdracht niet benoemd. Daardoor ontstaat het beeld dat werk automatisch leidt tot financiële zelfstandigheid, terwijl de netto-opbrengst voor de betrokkene zeer beperkt kan zijn. De administratie binnen het COA loopt drie maanden achter dus bij verlies van werk ontstaan schulden.
Sociale premies en WW-rechten
Daarnaast rijst de vraag wat er gebeurt met de sociale zekerheidsrechten die werkende asielzoekers opbouwen. Tijdens arbeid worden WW-premies afgedragen, maar in de praktijk blijkt dat deze rechten niet benut kunnen worden wanneer het COA besluit tot verplaatsing naar een ander azc of wanneer de opvang eindigt.
Een dergelijke verplaatsing ligt volledig buiten de invloedssfeer van de asielzoeker, maar heeft wel directe gevolgen:
• het werk kan niet worden voortgezet;
• de asielzoekers wordt gedwongen ontslag te nemen.
• feitelijk vervallen opgebouwde rechten, terwijl premies wel zijn betaald.
Dit roept de fundamentele vraag op of hier sprake is van arbeid zonder reële toegang tot het sociale zekerheidsstelsel.
Rol van gemeente, COA en UWV
In de berichtgeving ontbreekt bovendien duidelijkheid over:
• de rol van het UWV bij arbeidsbemiddeling en rechtsbescherming;
• de afspraken tussen gemeente, COA en werkgevers over verplaatsing, arbeid en inkomenszekerheid;
• de mate waarin asielzoekers volledig en vooraf worden geïnformeerd over deze risico’s, schriftelijk en in begrijpelijke taal.
Oproep tot verduidelijking
Daarom roep ik u op om publiekelijk en richting de gemeenteraad duidelijkheid te verschaffen over de volgende punten:
1. Worden deelnemers aan ‘Vroege Start’ expliciet geïnformeerd over de REBA-afdracht voordat zij aan het werk gaan?
2. Wat houdt een werkende asielzoeker feitelijk netto over?
3. Wat gebeurt er met WW-rechten bij COA-verplaatsing, en acht u dit een rechtvaardige situatie?
4. Welke rol speelt het UWV in dit traject?
5. Hoe voorkomt de gemeente dat integratiebeleid onbedoeld resulteert in arbeid zonder rechtszekerheid?
Integratie en participatie zijn gebaat bij eerlijkheid en duidelijkheid. Transparantie over de juridische en financiële realiteit is geen belemmering voor beleid, maar een voorwaarde voor vertrouwen – zowel bij asielzoekers als bij inwoners van Amstelveen.
Ten slotte zijn er aanwijzingen dat asielzoekers binnen dit programma worden ingezet voor schoonmaakwerk in Amstelveense hotels. Zonder transparantie over loon, contractvorm en REBA-afdracht dreigt dit beleid de schijn te wekken van arbeidstoeleiding waarbij de maatschappelijke opbrengst vooral bij derden terechtkomt.
Met vriendelijke groet, Wil Roode, kaderlid FNV Sector uitkeringsgerechtigden
Goede vragen! Ik ben benieuwd naar de antwoorden van de wethouder.