De gemeente heeft de stijgende kosten van jeugdzorg laten onderzoeken door bureau Significant, maar de SP wil de resultaten daarvan weten. Die hebben B&W namelijk niet aan de openbaarheid prijs gegeven en de fractie vindt die geheimzinnigheid blijkbaar af te wijzen, blijkt uit haar schriftelijke vragen aan wethouder Frank Berkhout (D66). Prompt kwam overigens de gemeente zelf met een persbericht over de kosten van jeugdzorg.
Zoals in vrijwel alle gemeenten zijn ook in Amstelveen de kosten voor jeugdzorg sterk gestegen, sinds het Rijk het sociale pakket bij hen over de schutting gooide met een veel lager budget dan voorheen. Met elkaar staan zij voor een miljard euro rood en op uitvoering van de jeugdwet komen zij € 1,7 miljard tekort.
Tegenvaller
In Amstelveen werd vorig jaar 2,5 miljoen meer aan jeugdzorg uitgeven dan de verwachte 19 miljoen. Het werd dus € 21,5 miljoen. Een echte tegenvaller, zegt wethouder Berkhout. Maar uit het onderzoek bleek volgens hem dat Amstelveen er niet anders voorstaat dan andere gemeenten, noch in prijs noch in lengte van de zorgtrajecten. Intussen doet de gemeente er alles aan om de kosten in de hand te houden, zegt Berkhout. “Toch voel ik me gesteund door de onderzoekuitkomsten dat de ontwikkelingen in Amstelveen passen in het landelijke beeld en dat we het ten opzichte van andere gemeenten niet slechter doen. Alleen is op termijn de sterke stijging van de kosten ook voor Amstelveen niet vol te houden. We zoeken hard naar oplossingen.”
Langer traject
De steeds maar stijgende kosten zijn volgens de gemeente het gevolg van het groeiend aantal kinderen dat, zoals kennelijk overal in het land, jeugdhulp nodig heeft. De kinderen zitten ook langer in een zorgtraject en er komen er daar meer terecht dan er uitstromen. Ook draagt de coronacrisis er aan bij dat jeugd in de problemen komt, zegt de gemeente. ‘De hulpvragen worden steeds zwaarder en het aantal zeer zware hulpvragen groeit.’
Het aanbod op het gebied van sport, cultuur, welzijn, kinder- en buitenschoolse opvang, onderwijs en werk kan blijkbaar de stijgende kosten voor jeugdzorg niet voorkomen. Al is het aanbod op die terreinen naar de mening van de gemeente wel een goede basis voor alle 18.000 Amstelveense kinderen en hun ouders. ‘Preventief is er aandacht voor veel thema’s waaronder beter omgaan met conflictscheidingen voor ouders en kinderen, roken, alcohol en gaming.’
Niet netjes
SP-lid van de raadscommissie Burgers en Samenleving (BS) Wil Roode zegt het wel goed te vinden dat de wethouder de stijgende kosten liet onderzoeken, maar wil het rapport van het bureau hebben. “Dat ik nu als woordvoerder Jeugd moet gaan vragen waarom de resultaten niet bekend zijn gemaakt, zodat we niet weten wat de oorzaken zijn van de kostenstijging, vindt de SP niet zo netjes.”
Aanbesteding
Eind november gaf de wethouder een presentatie voor raadsleden, met een tijdschema waarin staat dat in maart 2021 de aanbesteding al op TenderNed wordt geplaatst. De gemeente wil namelijk zelf zorg inkopen, omdat samenwerking met andere gemeenten volgens haar te duur is, zegt de SP. En die fractie voegt er aan toe niet eens te weten welke onderzoeksvragen het college van B&W meegaf. Is er bijvoorbeeld gevraagd of de toename van de trajectduur van toepassing is op alle jeugdigen die instromen of zijn er verschillen, vraagt zij.
Volgens Roode gaat zelfstandig de jeugdzorg inkopen nogal wat geld kosten. “Wij willen eerst de uitkomsten van de onderzoeken naar de kostenstijging in de jeugdzorg afwachten voordat er een drastische wijziging wordt doorgevoerd.” Zij wil ook weten welke met welke aanbieders de gemeente dan wel in zee gaat en of die geen overdreven winsten maken.
Scholen
Berkhout zegt dat alle basisscholen een eigen jeugdhulpverlener op school hebben, die in dienst is van de gemeente en goed bereikbaar, want dichtbij voor kinderen, ouders en het onderwijs. Daardoor kan men vroeg problemen met kinderen signaleren en direct helpen om erger te voorkomen, zegt de wethouder, die verder wijst op de onderwijsvoorzieningen Elementa en Digibende. Doel is volgens Berkhout een passende plek te creëren voor leerlingen die thuiszitten of dreigen uit te vallen. “Bijvoorbeeld kinderen die hoogbegaafd zijn of autisme hebben. Ook is extra geïnvesteerd in jeugdhulp op speciaal basisonderwijs de Bloeiwijzer en speciaal onderwijs in de regio.”
Wijken
De gemeente zegt te willen dat kinderen en jongeren steun krijgen in hun eigen wijk. Er zijn daarom verschillende projecten ‘om de sociale samenhang, gezondheid en het pedagogische klimaat in wijken te bevorderen.’ Er loopt bijvoorbeeld een pilot ‘Het juiste voor ieder kind’ waarin drie basisscholen, jeugdhulpverlening en andere partijen intensief in hun buurt samenwerken. Volgens de gemeente om te zorgen voor een betere regie en ondersteuning, minder zorgdruk op het onderwijs en minder verwijzingen naar jeugdhulp.
Verwijzers
Behalve zij verwijzen ook huisartsen, jeugdbescherming en jeugdgezondsheidszorg kinderen en jongeren naar jeugdhulp. Samen met huisartsen en zorgverzekeraars start de gemeente een pilot om te zorgen dat deze verwijzingen beter passen. ‘Daarbij krijgen huisartsen extra ondersteuning en hulp van twee extra praktijkondersteuners GGZ jeugd. Ook met de jeugdgezondheidszorg wordt steeds intensiever samengewerkt op de doelgroep
0-6 jarigen en de (toekomstige) ouders’, meldt de gemeente.
Inefficiënt
Veilig opgroeien is een thema waar volgens haar veel aandacht naar toe gaat, zeker in deze tijd. Onveilige thuissituaties komen relatief weinig voor maar hebben wel een enorme impact op kinderen en gezinnen, zegt zij. “Ondanks de inzet van veel professionals is de keten inefficiënt en zijn er regelmatig lange wachtlijsten. Samen met samenwerkingspartners als de jeugdbescherming, Veilig Thuis en de Raad voor de kinderbescherming zijn twee pilots gestart waarin kleine maar belangrijke stappen worden gezet.”
Afspraken
Het jeugdzorgstelsel moet beter beheersbaar en betaalbaar worden, geeft de gemeente toe. Daarom maakt zij nieuwe afspraken met zorgaanbieders van de specialistische jeugdhulp, die pas volgend jaar gaan gelden en moeten zorgen voor een betere samenwerking, plus een beter beheersbare en simpeler financiële administratie. ‘Ook intern werkt de gemeente aan een betere informatievoorziening voor het bestuur en professionals. Zodat financiële of inhoudelijke trends sneller duidelijk worden en men daar eerder op kan reageren en anticiperen.’
De SP haar haar controlerende taak als raadsfractie te willen uitvoeren en vraagt daarom alle onderzoeksrapporten en andere documenten betreffende de jeugdzorg, alvorens de aanbesteding op TenderNet wordt geplaatst.
Zelfstandig inkopen door een stelletje ambtenaren, die in principe alleen achter de kassa zitten en de ballen verstand hebben van jeugdzorg. ( gechargeerd uiteraard) Is dat niet vragen om nog meer problemen?
In het algemeen vind ik het een vrij zwak betoog van een gemeente als ze stellen dat ze niet afwijken van het gemiddelde van alle gemeenten in Nederland. Dan zal het beleid dús wel in orde zijn en zullen de bevindingen dús wel oké zijn. En als volgende conclusie volgt dan al snel dan het aan het rijk ligt.
Het kan natuurlijk ook gewoon zijn dat alle gemeenten er een (financiële) puinhoop van maken of gemaakt hebben. Of dat ze andere dingen doen met het geld dan waarvoor het bestemd is. Hoort alles wel onder jeugdzorg of horen sommige hulpvragen onder onderwijs? Moeten sowieso alle hulpvragen door de overheid behandeld te worden of ligt daar ook een rol voor de ouders? Is het bekend dat grofweg 30 % van het jeugdzorg budget opgaat aan ‘coördinatiekosten’? Weet de wethouder dat de regering juist aanstuurt op samenwerking tussen gemeenten nu hij overweegt om zelf zorg in te kopen? Getuige de ervaringen elders in het land (goed verwoord door het kamerlid René Peters van het CDA, een ervaringsdeskundige) zou je juist denken dat je verre moet blijven van commerciële partijen.
Net als mevrouw Roode maakt mij dit alles dan ook nieuwsgierig naar dat rapport. Om andere redenen wellicht, maar ik zal het met genoegen tot mij nemen. Kan de raad ervoor zorgen dat het rapport openbaar wordt?
Voor zover ik weet worden vele zaken al regionaal geregeld, aangezien de expertise in m.n. kleinere gemeentes nog wel eens wil ontbreken.
In heel veel gevallen is er een overlap tussen onderwijs en jeugdzorg. Uit mijn ervaring van oud-onderwijzer weet ik dat problemen heel vaak als eerste worden geconstateerd op school. Als wij er niet uit kwamen werd ook wel eens een extern bureau ingeschakeld. (Lees commercieel, was vaak ook vereist door verzekering)
Die 30% coördinatiekosten weet ik niet, maar er werd wel flink veel tijd gestopt in vergaderingen over 1 case, waarvan je je wel eens afvroeg na afloop wat zijn we nu concreet opgeschoten.
Ik weet wel dat er nog wel eens wat mis ging of dat het vaak een pappen en nathouden was. Een echte schuldige kon je hier vaak ook niet aanwijzen. Soms was het school, maar ook “de instanties” en vergeet niet de ouders. Een eensluidend antwoord valt hierop niet te geven. De bovenstaande reactie is wel gebaseerd op mijn ervaring in een andere gemeente.
Ik ben het met u volkomen eens dat dat rapport gewoon openbaar moet worden gemaakt. Gewoon uit het oogpunt van de financiën en de kwaliteit van de geleverde zorg, zodat de gemeenteraad zich een goed beeld kan vormen en van daaruit een beslissing kan nemen.
Dan moet de hr. Berkhout zich niet gaan verschuilen achter dit verhaal, wat zo vaag is dat iedereen er uit kan halen wat ie wil.
De SP is vol op het orgel gegaan over het Significant rapport dat al op 16 december 2020 met de gemeenteraad gedeeld is. De SP beschikte gewoon over alle gegevens. Deze al dan niet bewuste keuze om de publiciteit te zoeken zal waarschijnlijk te maken hebben met de aankomende verkiezingen. Het zou chique zijn als de SP hun vragen, aannames en verwijten zouden intrekken.
Daarbij blijft het jeugdzorgdossier heel complex. Ook hebben de tekorten (in alle gemeenten!) te maken met te lage vergoeding voor jeugdzorg aan gemeenten vanuit het rijk.
Het 46 pagina’s tellende rapport staat inderdaad op de website. Ben benieuwd naar de reactie van de SP.
Een lijvig rapport overigens dat tot de conclusie komt dat het aantal ‘cliënten’ in 2019 met een kwart is toegenomen t.o.v. 2018 (van 1500 naar 2000) en dat zou alleen verklaard worden door de langere duur van de trajecten -en de complexiteit van de hulpvraag- waardoor de uitgaven hoger zijn. Helder, maar met de aanbevelingen zou ik als gemeente dan weer niks kunnen. Monitoren en sturen staat zo’n beetje in elk rapport, maar is weinig concreet in mijn beleving. Ik zou dan toch liever eerst kijken naar de instroom en de kostenallocatie. Allemaal kort door de bocht, ik weet het, maar misschien moeten we het ook weer niet complexer maken dan het is.
En uiteraard, wat zijn de redenen van de langere trajectduur.
Even ‘for the record’.
De SP heeft gisteren haar schriftelijke vragen stiekempjes aangepast!
De vraag ‘Heeft het college het rapport van Significant ontvangen? Zo ja, gaat het college deze onderzoeksresultaten per omgaande aan de raad sturen?’ is plotseling niet meer te zien op de gemeente website. Wel nog op die van hun eigen website.
Gaat de SP nu haar verontschuldigingen aan het college aanbieden? Want het was toch niet zo netjes dat jullie niet wisten wat de oorzaken zijn van de kostenstijging terwijl die al bijna twee maanden op de website staan? Even het boetekleed aantrekken dames en heren van de SP!
Da’s wel zo netjes..
Het klopt idd dat de SP stiekem de schriftelijke vragen heeft aangepast. Op haar website staat nog het oorspronkelijke persbericht waarin wethouder Frank Berkhout verweten wordt de resultaten van het onderzoek achter te houden.
Op Twitter heeft de SP eventjes laten weten dat zij haar excuses heeft aangeboden aan Frank Berkhout. Deze tweet heeft de SP later weer verwijderd.
Een officiële rectificatie zou sjieker zijn geweest, zeg ik als SP’er. Fouten kan iedereen maken, maar dat schijnt erg moeilijk te zijn in de politieke omgang bij alle partijen.
Sjieker? Je bent geen knip voor je neus waard als je eerst een grote waffel opzet, de wethouder openlijk beschuldigt van achterhouden van informatie en vervolgens heel stiekem je schriftelijke vragen aanpast en naar je achterban doet alsof er niks gebeurd is. Want op de website en facebook staat het ‘as we speak’ nog steeds ongewijzigd vermeld. Sjiek is als je openlijk je excuses aanbiedt, erkent dat je je huiswerk niet hebt gedaan en dat bericht naar alle Amstelveense media én je eigen achterban verstuurt.
Och, och wat is meneer plotseling selectief verontwaardigd. Gewoon lachwekkend!
Matige bliksemafleider Frank.