Posters en film om minima te vinden

Minima moeten de schaamte voorbij komen, is de boodschap eigenlijk. Jarenlang werd, zonder doorslaand resultaat, in de gemeenteraad gesproken over de vraag hoe alle mensen met een minimaal inkomen nou toch bereikt worden, zodat die gebruik kunnen maken van de voor hen bestemde regelingen. Er werd ingewikkelde communicatie bedacht, maar die werkte niet of nauwelijks. Onder de kersverse wethouder Marijn van Ballegooien van Werk en Inkomen (PvdA) gaat de gemeente nu met posters in de stad, flyers en een film rechtstreeks naar de man of vrouw in de straat toe.

Centraal in de campagne een gezin van een gescheiden vrouw met kinderen, die kennelijk wél de regelingen hebben gevonden. In hun nabijheid vond vrijdag het startschot van de campagne in het Cobra Museum plaats. Dochter Joy (16) en zoon Duuk (10) zijn, evenals hun moeder Tanja, op de poster te zien.

Kinderburgemeester

Bij de start waren zo’n beetje alle organisaties die zich

met bestrijden van armoede bezig houden, zoals de Voedsel- en Kledingbank, cliëntenraden en welzijnsorganisatie Participe, plus raadsleden. Tientallen mensen bij elkaar, die er tot nu toe niet in slaagden alle minima te bereiken. Onder de aanwezigen ook de onlangs gevormde kinderraad. En kinderburgemeester Jara Zurr, die van meet af aan de aandacht heeft gevestigd op arme kinderen en dat ook bij deze kick off deed. Zij gaf dat startschot samen met de wethouder.

“Alle kinderen moeten gelijke kansen hebben in Amstelveen”, zei Zurr. En zij pikte als voorbeeld de schoolreisjes er uit die, of ouders het kunnen betalen of niet, er voor kroost aller klassen moeten zijn. De gemeente moet met geld over de brug komen als dat nodig is, was haar boodschap.

Cobra

Dat ligt wel klaar, naar veel mensen in Amstelveen weten het niet te vinden, constateerde Van Ballegooijen. Hij vond het goed dat allerlei tegen armoede strijdende organisaties eens bij elkaar kwamen. Volgens hem mág het eigenlijk niet zo zijn dat in een rijke gemeente als Amstelveen nog zoveel mensen in armoede leven. Hij prees de raadsleden Stieneke Kruijer van GroenLinks en Jacqueline Höcker van AVA, die respectievelijk voor gratis cultuur en kerstcadeautjes voor minima zorgden. Kruijer bedacht een verruiming van mogelijkheden van de Amstelveenpas, een kortingskaart (of gratis toegangskaart) voor minima. Men kan bijvoorbeeld, vertelde de directeur van het Cobra Museum, gratis met zo’n Amstelveenpas naar binnen. Logisch dat de start van de campagne daar werd gehouden eigenlijk, vond hij.

5,5 duizend arme inwoners

Armoede, vertelde Van Ballegooijen, kan diverse oorzaken hebben. Zoals echtscheiding, baanverlies, faillissementen en er zijn er ook die van generatie op generatie armoede lijden. In Amstelveen wordt het aantal minima op 5,5 duizend geschat, maar slechts de helft daarvan vindt de weg naar de zestien gemeentelijke regelingen. “Armoede is een complex probleem”, verzuchtte hij. “Landelijk leeft zeven procent van de bevolking in armoede. Dan kom je in Amstelveen al gauw uit op vijf-en-een-half duizend. Wij gaan opnieuw kijken naar de regelingen die wij hebben, waarvan de meeste gericht zijn op inkomens van tot 130% van het sociaal minimum. Eigenlijk moet bijvoorbeeld iedereen in deze stad kunnen sporten. Dat willen wij graag mogelijk maken. Maar elke situatie is weer anders.”

Creativiteit

De vraag is natuurlijk of ambtenaren door de bomen en bos nog zien. Ofwel: Of die zelf van alle regelingen goed op de hoogte zijn. Van Ballegooijen denkt van wel.

Maar voorzitter Bill Admiraal van de Participatieraad Sociaal Domein, een adviesorgaan van B&W, maakt daar wel een kanttekening bij: “In principe wachtten ambtenaren af tot er iemand naar hen toe komt. De investeringen in deze campagne zijn ook geld van de minima. Maar die campagne geeft armoede nu wel een gezicht, door een gezin uit de minima ten tonele te voeren. Mensen hebben ook een soort overlevingsmechanisme en worden creatief als zij arm zijn. De uitdaging is dat wij de creativiteit stimuleren.”

Hij vindt dat men niet van de ene op de andere generatie in armoede moet blijven. “Dat lijkt een beetje op het liedje van Louis Davids: Als je voor een dubbeltje geboren bent word je nooit een kwartje. Dat werkt belemmerend en is rol bevestigend.”

Realityshows

In feite is de nieuwe campagne in overeenstemming met de reality shows die men nu op tv ziet, vindt Van Ballegooijen. “De campagne past wel een beetje in onze tijd van ‘gooi alles er maar uit’. Dat is de geest van nu”, zegt Admiraal. Voor de campagne en de bestaande fondsen worden overigens ook de door het Rijk aan de gemeente beschikbaar gestelde zogenoemde ‘Klijnsmagelden’ gebruikt, genoemd naar staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken in het vorige kabinet. “Maar we doen er ook gemeentelijk geld bij”, zegt Van Ballegooijen. “En ik heb er recent van de gemeenteraad nog een ton, plus een halve ton door een motie van Kruijer bij gekregen.”

Bureaucratie

Volgens Admiraal zijn de organisaties die zich met bestrijden van armoede bezig houden allemaal instituties. “Niet de mensen die contact hebben met de doelgroep zelf. De vraag is hoe wij die structureel bereiken. Wij moeten allemaal leren daarmee om te gaan.”

Henk Bleekemolen van de cliëntenraad minima zegt blij de zijn met de nieuwe campagne. “Er waren gewoon geen cijfers over de minima beschikbaar. Ik ben blij  dat er nu iets gebeurt. Wij moeten om de bureaucratie heen, met formulieren die – ook al door laaggeletterdheid van veel mensen – niet door iedereen worden begrepen.”

Niet schamen

Behalve onwetendheid is schaamte oorzaak van het niet gebruiken van de voorzieningen voor minima. Vooral op dat laatste haakt de campagne in, met de slogan: ‘Niets extra’s? Niets om je voor te schamen!’ Op de posters verschijnt bijvoorbeeld Joy met de kreet: ‘Nieuwe kicksen? Ik ben al blij dat mama de contributie kan betalen…’ Een haar broer Duuk met: ‘Een computer? Dat is veel te duur. Maar buiten spelen vind ik ook best leuk.’

Volgens de wethouder wil men de regelingen voor aanschaf van computers, sportclubs en dergelijke zo bereikbaar en ruimhartig mogelijk maken. “Het gaat om mensen in nood. Wij gaan niet tot het uiterste om bonnetjes te vragen. De gemeente Amstelveen heeft al een heel breed minimabeleid. De kindregelingen zijn bijvoorbeeld beschikbaar voor gezinnen tot 130% van het wettelijk sociaal minimum inkomen. Wij vinden het gebruik van de regelingen met 30 tot 50%, afhankelijk van de regeling, te laag. De inwoners die er recht op hebben gebruiken onze regelingen dus nog niet voldoende, daar willen we wat aan doen.”

Documentaires

Moeder Tanja (43), een van de ‘modellen’ dus, maakt gebruik van de minimaregelingen en staat met haar gezin centraal in de campagne. Behalve posters zijn daar mini-documentaires van gemaakt. Meedoen was een bewuste keuze, na enig nadenken, vertelde ze bij de start. “Wij hebben heel erg veel baat bij de regelingen die de gemeente ons biedt. Voor onze situatie, dat we dus echt heel weinig geld hebben, schamen wij ons niet. Wij hopen dat andere mensen die weinig geld hebben ook gebruik gaan maken van de regelingen van de gemeente.”

Op www.amstelveen.nl/helpt vindt men meer over de campagne, de regelingen en ziet men de minidocumentaires.

Jongeren

Indirect is de campagne resultaat van een begin dit jaar onder de naam  ‘Speaking minds (Stimulansz en save the children)’ gehouden jongerenparticipatieproject. Die jongerenparticipatie leverde aanbevelingen op voor het vergroten van het bereik van de bestaande regelingen. “. Een campagne en videofilmpjes werden toen aangeraden. Met deze campagne willen wij de zichtbaarheid op de minima-regelingen die wij bieden vergroten en daarnaast het taboe dat kleeft aan armoede doorbreken”, zegt de gemeente.

Intussen meldde bij de start de SP graag een ‘weekend academie’ naar Amsterdams model te wensen. Een dergelijke school bestaat in de hoofdstad al twintig jaar en is gericht op kinderen uit achterstandswijken die er kennis maken met professionals uit diverse vakgebieden, waarmee de ‘leerlingen’ dus kunnen kennis maken. Sinds kort besteedt de gemeente Amsterdam er vier miljoen euro aan.