Ondemocratische snelheid van Metropool

Wanneer zegt Amstelveen nu eens ‘nee’ tegen de Metropool Regio Amsterdam (MRA)? Eigenlijk ging het om die letterlijk gestelde vraag van Jet Smit van de VVD, waarmee in principe de meeste fracties in de gemeenteraad worstelen. Smit uitte zich woensdag in een door de raadscommissie Ruimte, Wonen en Natuur (RWN) geïnitieerde sessie, maar haar partijgenoot Paul Feenstra had al eerder gemeld dat de democratische legitimiteit in de MRA ver te zoeken is.

Daarmee borduurde hij in zekere zin voort op wat wijlen raadslid Harry van den Bergh (PvdA) in de gemeenteraad keer op keer heeft benadrukt.

Worstelen

Ook andere gemeenten worstelen er mee dat de problemen van Amsterdam niet automatisch die van de andere tientallen gemeenten zijn, maar daarheen volgens Feenstra wel worden geëxporteerd. Dat geldt vooral voor Amstelveen als aan de hoofdstad grenzende gemeente, maar ook voor andere in de omtrek. Er komt nu waarschijnlijk een werkgroep in Amstelveen die de gemeenteraad adviseert over de regionale koers.

EU

Dat is in zekere zin muziek in de oren van Jacqueline Solleveld (bbA) die geregeld over regionale onderwerpen spreekt in gemeenteraad en raadscommissies. Daarmee slaat zij een nieuwe weg in, want meestal had niemand het erover. Terwijl de invloed van het regiobestuur op Amstelveen groter is dan het gemiddelde raadslid kennelijk beseft.

Het is zo’n beetje als de Europese Unie, waarvan het parlement in feite weinig heeft te zeggen, de gemiddelde burger weinig van weet, maar intussen wel steeds meer wetgeving in de aangesloten landen bepaalt. D66 is een voorstander van de Verenigde Staten van Europa en wil meer macht in Brussel hebben, vandaar dat het referendum – voorheen een kroonjuweel van de Democraten – werd afgeschaft toen bleek dat het Nederlandse volk in meerderheid daartegen was. Zodat de ondemocratische status van de EU kon blijven.

Betrokkenheid

Over de betrokkenheid van de gemeenteraad bij de MRA, ging het vorige week. Die is minimaal, want er is in feite alleen een regiegroep en die bestaat uit bestuurders en ambtenaren. Daar komt geen politieke legitimatie aan te pas. Hoe vergroten wij het meepraten van de gemeenteraden is dus de centrale vraag. Waarbij Guido Dennenbroek (PvdA), net als Solleveld een van de twee regioraadsleden, constateerde dat wat Amstelveen betreft niet alleen de raadscommissie RWN er bij is betrokken, maar het ook om andere onderwerpen (en andere raadscommissies) gaat.

Tandje beter

Het kan allemaal een tandje beter, geeft de zich constant met regiozaken bezig houdende gemeentelijk beleidsmedewerker Clement Jager toe. Het Rijk heeft een verstedelijkingsstrategie ingezet en zich daarmee op de regio gericht. Eigenlijk wilde MRA dat traject niet, maar na druk van het Rijk moet het nu plotseling in hoog tempo worden doorgevoerd. “Haast blijft aan het traject kleven”, zei Jager. Met ambtenaren van de andere vijf bij Amstelland en de Meerlanden (AM) subregio heeft hij nu zelf een stuk geschreven, over de eigen plaats in de MRA. Overigens liggen er ook binnen de AM-regio wel verschillen, bijvoorbeeld over Schiphol: Haarlemmermeer, waarin de lichtgaven ligt, is onder voorwaarden vóór en Amstelveen tegen verdere groei.

Maar zij lijken het er wel over eens dat het afwaarderen van de A10 in Amsterdam voor toename van het verkeer op de dwars door Amstelveen lopende A9 en op de N201 geeft.

Niet democratisch

De besluiten in de MRA zijn eigenlijk niet democratisch genomen, vindt de VVD. “De afstand tussen het democratische gehalte van de gemeenteraad de MRA wordt groter”, zei Smit woensdag. En die vrees leeft ook bij Solleveld van Burgerbelangen Amstelveen (bbA). De gemeenteraad moet wat haar betreft meer anticiperen op dreigende besluiten van de MRA. Dat kan alleen als die raad tijding wordt geïnformeerd. Daarbij speelt ook het enorme tempo van de MRA op weg naar een verstedelingsconcept een rol. Maar intussen neemt die regio wel besluiten voor de langere termijn, zonder democratische legitimiteit.

Sneller

Wat wil Amstelveen zélf? Dat lijkt de centrale vraag die soms botst met het door de organisatie MRA uitgestippelde koers. Als die niet strookt met wat de gemeente zélf wil moet men daar ‘nee’ zeggen, vindt Smit. “We moeten niet reactief maar proactief reageren.”

Haar partijgenote Trudie van ’t Hull-Bettink uit Haarlemmermeer was dat  met haar eens. Naar aanleiding van een motie is daar een werkgroep opgericht, waar zijn deel van uitmaakt, de burgemeester als voorzitter heeft en waar zowel coalitie als oppositie in zitten. Een dergelijke werkgroep, die ook de gemeenteraad informeert, kan sneller schakelen, vindt Van ’t Hull. En elk raadstuk heeft aan alinea over de MRA.

Ook ‘ja’ zeggen

Intussen zien alle fracties in de gemeenteraad wel het voordeel van een regionaal samenwerkingsverband, maar dat mag volgens hen zich niet tegen de belangen van de afzonderlijke gemeenten keren. “De MRA is belangrijk voor wat wij als gemeente niet kunnen oplossen”, vindt fractievoorzitter Martin Kortekaas van GroenLinks. Die hamert vooral op de betrokkenheid van inwoners. “Die weten van niks”, zei hij woensdag. Hij snapt wel de VVD-gedachte rond het ‘nee’  zeggen, maar volgens hem is ook belangrijk waar men in Amstelveen ‘ja’ tegen zegt. Of daarin ook een rol speelt dat in Amsterdam de GroenLinks de grootste partij is en het bestuur domineert, is niet duidelijk.

Invloed

Als de werkgroep in Haarlemmermeer er niet was geweest, zou de invloed van de raad van die gemeente in MRA kleiner zijn geweest, denkt Van ’t Hull. Amstelveen wil nu een dergelijke werkgroep, die ook sneller dan nu wordt geïnformeerd. “Die informatiestroom moeten we af gaan dwingen”, vindt Solleveld. Nu is volgens haar de agenda van MRA leidend. Evenals die van de Vervoerregio, waar ook Amsterdam een centrale rol inspeelt. Kortom: Men met de samenhang zien de onderwerpen die regionaal op de agenda staan. En die komen dikwijls niet van de Amstelveense politiek. “Amsterdam doet alles wat ze willen”, zegt Feenstra (VVD). In regionaal verband blijft de zeggenschap volgens hem zeer beperkt. En hij uit zijn teleurstelling over het feit dat in de lokale politiek de regio net echt leeft. Of er politieke draagkracht is voor die werkgroep gaat de griffie aan de raadsleden vragen.