Sophie en Flip Schrameijer onthulden zaterdagmiddag een gedenktegel in het trottoir tegenover het huis aan de Henegouwselaan 89, waar in 1940 een Duitse bommenwerper op terecht kwam. Het was de ouderlijke woning van hun ouders. “Mijn grootouders dus”, zei initiatiefneemster Sophie. Haar grootmoeder en vijf van haar tien kinderen kwamen om.
De wethouders Herbert Raat en Marijn van Ballegooijen, een de raadsleden Michel Becker (AVA), Sandra van Engelen (CDA) en Paul Feenstra (VVD) waren er bij aanwezig. “Het heeft wel even geduurd, namelijk tachtig jaar”, zei Sophie, die overigens de gemeente dankbaar was voor het feit dat er nu een herinnering aan dat dodelijke drama in WO2 was.
Vlammen
De gemeente had decennia lang geen interesse in cultureel en historisch erfgoed, gaf wethouder Raat van cultuur en monumenten toe. Pas de laatste jaren is daarin verandering gekomen. Behalve het huis op nummer 89 gingen ook andere woningen aan de Henegouwselaan in vlammen op. In één ervan, op nummer 85, woonde destijds Duitsers, van wie er ook een omkwam. In totaal verloren negen mensen het leven. De huizen zijn overigens later herbouwd.
Erfgoed
“De tweede wereldoorlog krijgt steeds meer een plek in onze lokale samenleving”, zei Raat. “Dat is belangrijk voor onze kinderen en kleinkinderen.” Volgens hem is Amstelveen jarenlang uitsluitend bezig geweest met uitbreiding.
Dat nooit of te weinig stil is gestaan bij de oorlogsdood van zes Amstelveners kan eigenlijk niet, vond de omwonden in Randwijck. Flip Schrameijer (foto), genoemd naar zijn in 2007 overleden vader, vertelde hoe het naar hij van zes mensen (onder wie familieleden) had gehoord destijds is gegaan. Zijn verhaal stond in april overigens ook in Amstelmare, het blad van de Historische Vereniging Amstelveen (www.historischamstelveen.nl).
Vleugel
Het Duitse vliegtuig, een Heinkel 111, werd per ongeluk door Duitsers neergehaald, omdat men dacht dat het een Engels toestel was. Het was voor een bombardement al naar Engeland geweest, daar beschoten en in wezen dus kapot naar Nederland gevlogen, waar het op Schiphol wilde landen. Het ging mis toen een vleugel het huis raakte.
In februari volgt overigens een tweede gedenktegel op de Charlotte van Montpensierlaan. Daar vielen in 1945 ruim dertig doden door twee splinterbommen van de RAF, die op de wijk vielen.
Hoe belangrijk is het om de Tweede Wereldoorlog eindeloos te blijven herinneren en herdenken? Ook de tegenstellingen, de haat en het geweld worden erdoor levend gehouden. De Tweede Wereldoorlog kwam op die manier voort uit de Eerste Wereldoorlog. Waarom krijgt het ene slachtoffer van misdaad of dodelijk ongeluk wel een herdenkingstegel en een andere niet? Verkeersslachtoffers krijgen geen tegels, hoogstens een tijdje bloemen.
Omdat de jeugd er niets meer van af weet. Het is geschiedenis van hun ( over) grootouders. Trouwens met het niveau van geschiedenisonderwijs is het treurig gesteld. Ik ben het wel met je eens dat men het hier altijd over WO2 heeft, terwijl er regionaal genoeg andere zaken zijn te vinden.
In de eerste WO bleef Nederland buiten schot, hoewel het een grote oorlog was. U hebt kennelijk weinig herdenkingen bezocht, want anders wist u dat daar vrijwel altijd ook over andere oorlogen wordt gesproken. Overigens denk ik dat zolang nog op het schoolplein en om een parkeerplaats (wat ik vrijwel dagelijks zie) wordt gevochten of ruzie gemaakt oorlogen zullen blijven, omdat uit de mens nu eenmaal niets goeds voortkomt. Dat de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog haat en geweld levend houden geloof ik niet. Of denkt u aan de haat jegens Israel, waaraan – zoals trouwens in de Bijbel is voorspeld – de hele wereld zal meedoen (in tegenstelling tot andere regeringen die ondemocratisch een schrikbewind voeren).
JB, volgens u komt uit de mens niets goeds voort, maar die is toch naar Gods evenbeeld geschapen? Zijn wij een goddelijke vergissing?
God schiep Adam en de Tweede Adam (Christus). Maar Hij wist volgens mij al dat het mis zou lopen. In o.a. Romeinen 3, maar ook elders in de Bijbel, staat dat ‘niemand goed is, zelfs niet één’ en ‘allen de heerlijkheid Gods derven’. Overigens had God ten tijd dat Hij de mens schiep die Tweede Adam al op het oog.
JB, u pretendeert in Gods hart te kunnen kijken en precies te weten wat Hij wil. Toch kunt u niet verklaren waarom niets goeds kan voortkomen uit de mens die God volgens gelovigen naar Zijn evenbeeld had geschapen.
Of de hele wereld zal meedoen aan de haat jegens Israel, hangt in hoge mate af van de manier waarop dat land de mensen-, burger- en oorlogsrechten van (de nakomelingen van) haar oorspronkelijke bewoners zal respecteren.
Ik weet niet meer dan Hij mij in Zijn woord zelf vertelt. Wat Israel betreft baseer ik mij op profetische geschriften, die voor u niet gelden. Dat volk neemt kennelijk een exclusieve plaats in, hoewel het klein is. Kleiner in elk geval dan alle andere landen waar superioriteit geenszins de rechten van oorspronkelijke bewoners worden geschonden, maar waarover ik zelden of nooit iets hoor. Voor het dat God de Mens (Christus) naar Zijn evenbeeld schiep, heb ik een hele Bijbel, maar die beschouwt u als een menselijk boek, dus waar hebben wij het over?
JB, u bepaalt wat God wil en u herschrijft de Bijbel. In Genesis staat dat God de mens naar Zijn beeld schiep. Daarmee wordt niet Christus bedoeld, maar Adam en Eva. Volgens u komt er niets goeds voort uit de mens. Een goddelijke vergissing, dus?
Ik herschrijf de Bijbel geenszins, maar kan het niet helpen dat die keer op keer over de halsstarrigheid van het schepsel jegens zijn Schepper spreekt. Overigens voor u een gewoon mensenboek. Ik verwees u naar Romeinen 3. Maar al in Genesis had God een plan.
Volgens u heeft God alleen Christus naar Zijn evenbeeld geschapen. Daarbij gaat u voorbij aan Genesis 1:26-27 en Genesis 9:6.
De Bijbel is door mensen geschreven. Men verschilt alleen van mening (of geloof) wie of wat daartoe de inspiratie en teksten heeft geleverd en voor wie het was geschreven. Ik ga ervan uit dat het oorspronkelijk een boek van Joden voor Joden was.
Dit voorval tijdens de Tweede Wereldoorlog had niets te maken met de haat tegen Joden en Israël. Toch wordt die er weer met de haren bijgesleept. Die haat is trouwens gebaseerd op vermeend onderscheid en superioriteit vanwege afkomst, precies de bestaansgrond van Israël.
Als slachtoffers van haat, geweld en ongevallen met tegels herdacht moeten worden, waarom dan niet allemaal? Waarom sommigen wel en anderen niet?
Aan het maar blijven herinneren en herdenken kleven ook nadelen. Die mogen niet onbesproken blijven.
Afgelopen week wilde ik de nazibunker, het jongste gemeentelijke monument, eens bekijken, maar ik kon hem moeilijk vinden. De wethouder van monumenten vindt hem wel belangrijk genoeg om er tonnen gemeenschapsgeld aan te besteden, maar niet om hem zichtbaar te houden en er alvast een herdenkingsbord oid bij te plaatsen. De instandhouding van dat onooglijke ding is een typisch voorbeeld van doorgeschoten herdenkingscultuur. Randwijcklaan 13 (kosten ruim een miljoen euro) is nu een simpel cursuslokaaltje waaraan niemand behoefte heeft, terwijl het Open Hof met sluiting wordt bedreigd. Dit is geheel ontspoord.
En in het Open Hof kunnen ook naast welzijnswerk ook allerlei cursussen over WO2 en de Sjoah gegeven worden . Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de buurt Elsrijk een streepje voor heeft bij de gemeente. Allerlei soorten subsidies krijgen ze. Een mooi buurthuis in de voormalige Michiel de Ruyterschool. Een flinke injectie voor het openluchttheater, de nazibunker ( een zielig stukje beton) . Daarnaast heeft het KKP niet eens een eigen buurthuis. Ja, een MOC, waarin ook gewone kantoortjes zitten, maar een gewoon inloopcafé is er niet, terwijl het de grootste buurt van Amstelveen is. Zal ook wel komen, omdat het relatief gezien de buurt is met het grootste aantal minima.
Nou, de haat van Hitler betrof primair de Joden, overigens ook de homofielen en zigeuners. Maar vooral Joden. Vermeende superioriteit komt in ontzettend veel landen voor, maar daar worden geen – in elk geval minder – resoluties tegen aangenomen door de VN, die overigens Israel zelf als Joodse staat aanwezen. Amstelveen heeft alles neergehaald wat monumentaal was, maar dat kwam voort uit het voortgangsgeloof dat ook u kennelijk hebt.
De VN hebben Palestina niet aangewezen als Joodse staat maar alleen als het land waarin de zionisten een Joods Tehuis mochten stichten mits zij alle burgerlijke en religieuze rechten van de bevolking van Palestina (Arabieren) zouden respecteren. Dat stond toch heel duidelijk in de verklaring van Lord Balfour en in het daarop gebaseerde verdrag van San Remo.
Twee wethouders waren aanwezig bij de onthulling van een stoeptegel die herinnert aan een noodlottig ongeval van 80 jaar geleden.
Wethouders zouden een dagtaak hebben aan het herdenken van de vele honderden mensen die jaarlijks omkomen door tragische ongelukken in het verkeer, thuis of op hun werk.
De wethouders zouden meer aandacht, geld en tijd moeten besteden aan dingen die nodig zijn om Amstelveen leefbaar, gezond, veilig en gezellig te maken en te houden voor de mensen van nu en straks.
“een noodlottig ongeval”?
U bent pas een noodlottig ongeval, voor Amstelveen in ieder geval.
Johan Bos schreef:
“Het Duitse vliegtuig, een Heinkel 111, werd per ongeluk door Duitsers neergehaald, omdat men dacht dat het een Engels toestel was. Het was voor een bombardement al naar Engeland geweest, daar beschoten en in wezen dus kapot naar Nederland gevlogen, waar het op Schiphol wilde landen. Het ging mis toen een vleugel het huis raakte.”
Dat mag een noodlottig ongeval heten.
Herdenkingen van de Tweede Wereldoorlog dienen o.a. om mensen ervan bewust te maken en te houden dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. De belangrijkste vrijheid is die van vrije meningsuiting. Zonder dat grondrecht is het niet mogelijk om alle andere rechten en vrijheden (bijvoorbeeld om de macht te bekritiseren) te verdedigen tegen aantasting, beperking en ontneming. Intimidatie, smaad, laster, belediging en uitsluiting dmv verbanning zijn manieren om kritische burgers het zwijgen op te leggen en zodoende onwelgevallige meningsuitingen te smoren.