Regiodemocratie bestaat niet

Misschien had Mark Twain een pessimistische bui toen hij in een column schreef dat als er politiek echt iets te kiezen viel de overheid dat burgers heus wel zou beletten. Het blijft in zijn ogen dus bij sprookjes, waarin soms raadsleden nog geloven. Zonder nou over een pessimisme te beschikken dat nog groter is dan het zijne, moet ik geregeld aan de steeds nadrukkelijker gebezigde uitlatingen van wijlen PvdA-er Harry van den Bergh in de Amstelveense raad denken.

Die waarschuwde dat de politieke legitimiteit zienderogen achteruit gaat. Hoewel hij gelijk had, stelde blijkbaar niet iedereen in zijn eigen partij dat geluid op prijs. Hij werd razendsnel naar een onverkiesbare plaats gedeporteerd in Amstelveen en hield vervolgens de eer aan zichzelf. Met andere fracties heeft de PvdA gemeen nog steeds te geloven in de mythe van de democratie. Terwijl die op sterven na dood is.

Regio

Van den Bergh zag bijvoorbeeld dat de regionale ontwikkelingen – die trouwens op elke agenda van de gemeenteraad staan, maar waarover zelden of nooit wordt gesproken – op zeer gespannen voet staan met de waanidee van democratie. Misschien waren er destijds meer raadsleden die minstens twijfelden, maar zij zwegen over het onderwerp, want op tijd je kop houden en alleen aan koetjes en kalfjes je toch al matige spreektijd verdoen, is een vereiste in de politieke arena. Als men tenminste herkozen wil worden.

Veiligheidsregio

Eigenlijk is de gang van zaken in de regio niet anders dan wat zich op een veel breder terrein afspeelt. Neem, om dicht bij huis te blijven, de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, een orgaan dat in feite is bedoeld om burgemeester Femke Halsema heel de omgeving te laten besturen. Nou ja, andere burgemeesters daarin mogen wel meepraten, maar de gemeenteraad is in elk geval gewoon monddood gemaakt. Dat gebrek aan enige democratie praat men nu goed met een verwijzing naar vijand cordona, een ondemocratisch virus dat nu eenmaal de onhoudbaarheid van andere bestuursvormen lijkt aan te tonen.

D66

Maar met de andere regionale bestuursstructuren is het niet anders. Fractievoorzitter Harmen van der Steenhoven van D66, die er een gewoonte van maakt voor B&W te antwoorden op vragen van andere raadsleden, noemde ze ‘netwerken’. Het is hem kennelijk ontgaan dat netwerken niet besturen en in de regio toch burgemeesters het voor het zeggen hebben. De gemeenteraad van Amstelveen mag wel een vijftal raadsleden naar de regioraad (niet de Veiligheidsregio trouwens) sturen, maar alleen al het aantal maakt dat daar politieke verschillen niet of nauwelijks aan de orde komen. De vijf Amstelveners praten in Amsterdam met één mond, waarin zij trouwens in het Amstelveense gemeentehuis al een behoorlijke training hebben gehad. Want ook daar praten de tien partijen doorgaans elkaar na, wat daar ‘verbinding’ heet, een andere omschrijving van klef zooitje, dat politieke verschillen tot de volgende verkiezingen zoveel mogelijk onder het tapijt veegt. Wie dáár tegen zondigt is de gebeten hond.

Brussel

Maar waarom praten over lokale en regionale democratie als internationaal hetzelfde – of nog erger – aan de hand is. De Europese Unie is een ondoorzichtig gezelschap dat ons dictatoriaal van Brussel uit regels oplegt. Als het aan D66 ligt wordt die macht alleen maar groter, hoewel men de kameraden in die partij lachwekkend met ‘democraten’ blijft aanspreken. Nou ja, 1966 ligt ver achter ons. In dat oprichtingsjaar zou de partij er voor zorgen dat op een nieuwe manier politiek werd bedreven. Zoals nu Forum voor Democratie, zal ik maar zeggen. Inmiddels zijn alle kroonjuwelen van de democraten op het hakblok van de politiek gelegd (zoals de gekozen burgemeester, districtenstelsel en referendum) en is de partij een doodgewoon liberaal alternatief geworden, naast alle andere die zich als zodanig aandienen.

Parlement

In Brussel maakt men volledig ondemocratisch uit hoe het moet gaan met ons klimaat, bijvoorbeeld. Daar mag het volk totaal niet over meepraten. Er is wel een parlement, maar dat verdient die naam niet en fungeert voornamelijk als door de inwoners van de landen gevoed pinapparaat. De echte besluiten worden blijkbaar door de commissarissen genomen, zoals de lachwekkende Frans Timmermans, die vele duizenden miljarden aan bestrijding van de zogenoemde  klimaatverandering wil uitgeven.

En het Europese Parlement reist kosten verslindend heen en weer tussen Brussel en Straatsburg, omdat aldus op hoger niveau is beslist. “Eigenlijk zijn wij er allemaal tegen”, meldde een parlementariër mij jaren geleden. Met andere woorden: Dat parlement is niet eens bij machte een vergaderzaal voor zichzelf te kiezen. Ik zou bijna zeggen dat de Amstelveense raad nog verder is….