Amstelveen gaat meebetalen aan het Amsterdamse Bos, dat voornamelijk op grondgebied van de gemeente ligt, maar eigendom is van Amsterdam. Dat staat onder meer in het plan “Onderweg naar 100 jaar Amsterdamse Bos; Bosplan 2020-2030”, dat donderdagmiddag door de wethouders Laurens Ivens van Amsterdam en Floor Gordon van Amstelveen werd gepresenteerd. Er wordt in gestreefd naar een gedeelde verantwoordelijkheid voor het Bos, waarbij Amstelveen mee besluit. En samen bepalen is ook samen betalen, is een van de uitgangspunten. (Foto hierboven: Wethouders Gordon (links) en Ivens plantten samen een boom bij de presentatie).
Inwoners van Amstelveen, Amsterdam en Aalsmeer hebben tot 30 juli (8 weken) de tijd om te reageren op het Bosplan. Publiekrechtelijk is het Bos van Amstelveen, dat bijvoorbeeld de vergunningen voor festivals moet afgeven, maar privaatrechtelijk van Amsterdam. Dat betaalt jaarlijks € 4,2 miljoen aan het bos, maar komt in wezen € 2,7 miljoen tekort. Er is veel achterstallig onderhoud, zegt het rapport, waarop ingezetenen van Amsterdam, Amstelveen en Aalsmeer tot 30 juli kunnen reageren. Overigens zijn voor de totstandkoming ervan al duizenden mensen in de drie gemeenten online benaderd, van wie er 3.000 de enquête invulden. Hoeveel Amstelveen gaat bijdragen is nog niet bekend. Er staat: ‘Er wordt onderzocht hoe Amstelveen en Amsterdam gedeelde verantwoordelijkheid nemen voor het Bos. Hiervoor worden op korte termijn formele constructies van zeggenschap en financiering verkend.’
De gemeente meldt via een woordvoerster geenszins te betalen voor wat geenszins haar bezit is. “Wij willen onderzoeken of de gemeente een deel van het bos kan krijgen. Dan pas kunnen wij betalen.” Overigens betaalde Amstelveen incidenteel al, onder meer voor bepaalde bruggen in Amsterdamse Bos.
Gezamenlijk
De twee gemeenten willen op korte termijn opties in beeld hebben over een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het Bos. Daarvoor worden samen mogelijke formele constructies van zeggenschap en financiering verkend, zegt de nieuwe visie. Ook wordt naar bezuinigingen gekeken om het structurele tekort voor regulier beheer en vervangingsinvesteringen op te lossen. En daarnaast komen er waarschijnlijk tariefsverhogingen voor verhuur van vastgoed, evenementen en parkeren.
Ontwerp
De aanleg van ‘Boschplan’, zoals het tot 1947 heette, begon naar ontwerp van Cornelis van Eesteren en Jakoba Mulderin in 1934 als werkgelegenheidsproject, omdat het land in een economische crisis verkeerde. In de loop der decennia groeide het uit tot een van de belangrijkste recreatieve natuurgebieden van de Mertropool Regio Amsterdam (MRA), jaarlijks bezocht door ongeveer zes miljoen mensen. Maar met de verschillende statussen van beide gemeenten, is vaak aan een breed publiek moeilijk uit te leggen wie nou eigenlijk waarover gaat. Het nu gepresenteerde plan, dat overigens t.z.t. door beide gemeenteraden nog moet worden goedgekeurd, is het eerste gezamenlijk opgestelde. Het richt zich onder meer op verbetering van bereikbaarheid per fiets en openbaar vervoer, bescherming van natuur, het benutten van het bos voor kleinschalige ontwikkelingen, natuureducatie en sport.
Dieren
Door natuurvriendelijk beheer van het Bos leven er veel verschillende planten en dieren en door het grote aantal bomen speelt het een belangrijke rol in het opvangen van stikstof, zegt de visionairs. ‘Om ook de toekomstige generaties van het mooie Bos te laten genieten, wordt er allereerst gezorgd voor het beschermen en versterken van de natuurwaarde. Ook wordt er meer geïnvesteerd in het onderhoud van het Bos.’
Schinkelbos
Amsterdam en Amstelveen slaan daarbij nu de handen in elkaar, wordt gezegd. Samen willen zij natuur en recreatie meer met elkaar in balans brengen. Het is een visie op de toekomst van het bos, dat zon ongeveer 200.000 bomen telt. Volgens de bestuurders is de samenwerking tot nu toe goed bevallen. ‘We vertrouwen erop dat die, net zoals het Bos, mooie herinneringen oplevert.’ Uit die herinneringen onder meer het planten van de laatste boom op de Heuvel in 1970, de invoering van het ecologisch beheer in 1993 en zes jaar later de start van de aanleg van het Schinkelbos (dat in 2005 gereed kwam).
Rust
Wethouder Laurens Ivens van Openbare Ruimte en Groen in Amsterdam zei donderdag het bos een prachtige plek voor dieren en bezoekers te vinden. “En dat moet zo blijven”, voegde hij er aan toe. “We zien dat steeds meer mensen ons mooie bos weten te vinden en met dit plan zorgen we ervoor dat er toch meer ruimte komt voor rust en de natuur, zodat het Bos ook echt een bos blijft.”
Stadsbos
Zijn Amstelveense collega Floor Gordon van Openbare Ruimte en Groen benadrukt dat het ook voor Amstelveners een belangrijke plek is om te sporten, de hond uit te laten en te spelen. “De bezoekersaantallen van het bos stijgen. Met die toenemende druk is het belangrijk keuzes te maken. Alleen door te kiezen, kunnen zowel vertier- als rustzoekers van het bos blijven genieten”, zegt ze. Balans in volgens haar een belangrijk uitgangspunt van het plan, waarbij er naar haar mening oog moet zijn voor de natuurwaarde van het bos. “Het afgelopen jaar hebben we bijzonder prettig met Amsterdam en de bosorganisatie samengewerkt aan dit Bosplan. Dit maakt het een Stadsbos van de toekomst.”
Volgens de plannen wordt het Bos in zones opgedeeld voor natuur, rust en activiteiten, zodat honden in een bepaald gebied kunnen vrijlopen, zonder dat bosdieren en sporters er last van hebben. Ook komt er een divers aanbod aan recreatie, dat wordt getoetst aan de verschillende behoeften van de bezoekers. Het kan dan gaan om een voedselbos, stadslandbouw, horeca, natuureducatie, hondenspeelplaatsen of ruimte om te sporten.
Festivals
De festivals en de overlast die zij voor omwonenden geven, is intussen een punt van zorg bij het afgeven door Amstelveen van vergunningen daarvoor. Vermoedelijk worden op zondag, de drukste dag voor het bezoek van het Bos, grote evenementen als festivals in de toekomst niet meer toegestaan
Het Bestemmingsplan Amsterdamse Bos (2018) van Amstelveen is het toetsingskader voor alle evenementen. In het plan staan de locatieprofielen met het maximale aantal decibellen en hoeveel evenementen per locatie mogen plaatsvinden. Op het speciaal ingerichte evenemententerrein Land van Bosse zijn maximaal zeven geluidsdagen toegestaan. Uit het plan: “De eerste afweging van een evenement vindt altijd plaats in het Bos. Jaarlijks worden tientallen evenementen afgewezen omdat ze bijvoorbeeld niet passen in de agenda of niet aansluiten bij onze identiteit.”
Spanningsveld
Er ligt intussen wel een spanningsveld tussen festivalvermaak, commercie en overlast. Beide gemeenten zeggen te streven naar terugdringen van de overlast, ‘zonder dat het ten koste gaat van het festivalplezier.’ Daarbij denken zij aan ‘bredere segmentering, inrichting van het terrein, communicatie et cetera.’
De vraag naar evenementenlocaties in de regio stijgt maar de mogelijkheden zijn beperkt. Uit het plan: “Dat betekent dat wij in het Bos actiever kunnen programmeren en sturen op het aanbod. Samen met de bestaande attractieve evenementen, die vooral 30-plussers trekken, willen wij bewust programmeren met een steeds gevarieerder en aantrekkelijker aanbod van evenementen voor de verschillende doelgroepen. Evenementen (zonder geluidsoverlast) gericht op kinderen of jongvolwassenen, die passen binnen de identiteit van het Bos, hebben daarbij prioriteit. Wij willen alleen diervriendelijke evenementen, daarom staan wij grote (internationale) viswedstrijden in het afgesloten water van de Bosbaan niet toe.’
Sport
In de Metropoolregio Amsterdam biedt het Bos een bijzondere en afwisselende rijkdom in flora en fauna, wordt in het plan ter verbetering vastgesteld. “Het biedt ruimte aan sport, evenementen, initiatieven en activiteiten die de ontwikkeling van de metropool en haar inwoners helpen. En als groene oase, met zuurstof en ruimte, draagt het Bos bij aan de leefbaarheid van de steeds drukker wordende metropool. Het belang van het Bos neemt alleen maar toe. De 200.000 bomen in het Bos zijn ook nog de groene longen van de metropool: ze vangen 530 ton CO2 per dag op.”
Inwoners
Naar verwachting verwachting stijgt het aantal inwoners van Amsterdam naar ruim 1 miljoen in 2040 (was 850.000 in 2018) en het aantal huishoudens in naar ruim 550.000. Amstelveen houdt er aan vast te groeien van ruim 90.000 tot 125.000 in 2040 en Aalsmeer komt er met een lichte groei bovenop. ‘Daarnaast worden de Amsterdamse parken steeds drukker en zoekt men nieuwe plekken’, zegt het plan. ‘Het Bos trekt daardoor meer bezoekers. Dit levert meer spanningen op tussen de verschillende soorten gebruikers en vraagt sturing. Toerisme in het laagseizoen neemt toe, de gebruikelijke lichte zomerdip wordt minder en de pieken houden langer aan. De stad en de Metropoolregio kunnen niet zonder de unieke landschappen en groengebieden zoals het Bos. Inwoners van de metropool kunnen hierdoor prettig wonen en werken.’
Overlast
Intussen hebben diverse doelgroepen diverse belangen, weten de samenstellers. Zij erkennen dat grote sportevenementen wel een enthousiast publiek trekken, maar ook – net als de festivals – (geluids) overlast geven. ‘Bezoekers die rust zoeken, willen het liefst een bos voor zich alleen. Sporters willen geen last hebben van loslopende honden. Leerlingen willen zich op hun schooldag in het bos kunnen uitleven. De ringslangen willen ongestoord uit hun eieren komen en eekhoorns willen kunnen struinen, maar honden willen loslopen. Schiphol wil voor vliegtuigen een bos zonder ganzen.’ De visie voor de toekomst is er kennelijk op gericht die belangen een beetje net elkaar in balans te brengen.
Onderhoud
Zoals eerder gezegd, is in het verleden te weinig onderhoud gepleegd. Door gebrek aan middelen, zegt Amsterdam. Dat naar zij hoopt in de toekomst. “Het behoud van de ecologische kwaliteiten is uitgangspunt, evenals de wens het groene karakter van de stad te behouden en te versterken. De buitengrenzen van het Bos blijven dan ook bestaan en het bos moet vooral het bos blijven.” Ambities: Verrijken de natuurwaarden, beheer en onderhoud duurzaam op orde brengen, inspelen op klimaatverandering en versterking het oorspronkelijke ontwerp.
Entree
Er komen duizenden nieuwe woningen in Schinkelkwartier, Haven-Stad, Kronenburg / Uilenstede, Legmeer, De Scheg en Aalsmeer-Oost en ook nieuwe werklocaties, zeggen de wethouders. Die zorgen volgens het plan voor een groeiende druk op de groene (recreatieve) gebieden in en om de steden en behoefte aan groen. Veel toegangen – zoals die bij Bosrandweg / camping, entree Amstelveen / oude Dorp en de hoofdentree – hebben nu een hoog kruip-door-sluipdoor-gehalte. Daarom worden die verbeterd. De hoofdentree is bijvoorbeeld nu niet optimaal door de veelheid van functies die elk ook een eigen dynamiek en groei kennen, waardoor de entree meer een overgangsgebied is dan een markante en uitnodigende ingang. De allure van de entreegebieden en de toegankelijkheid en bereikbaarheid wordt daarom verbeterd. Ook herkenbaarheid en bereikbaarheid van het entreegebied bij de Noordelijke Poeloever wordt versterkt, wat volgens de gemeente Amstelveen aansluit bij de voorgestane recreatieve ontwikkeling van de oever.
Misschien moet je ook eens gaan denken aan een nieuw bos in de driehoek Ouderkerk, A2 en Amsterdam. Dat is toch al ontzettend versnipperd.