Het loopt met de kosten voor jeugdzorg totaal uit de hand. Daarom wil de gemeente Amstelveen die landelijke trend doorbreken. Door meer grip te krijgen op de kosten, vallen voor het eerst sinds 2015 de kosten lager uit dan begroot. In plaats van bijna 23 miljoen (€ 22,9) is er vorig jaar ‘maar0 € 18,5 miljoen uitgegeven aan specialistische jeugdhulp, dus bijna € 4,5 miljoen minder dan was begroot.
Die besparing leidde geenszins tot mindere kwaliteit van de zorg, haast de gemeente zich te zeggen.
Niet bezuinigd
Volgens wethouder Frank Berkhout (foto) van o.a. Jeugdzorg liggen er maatregelen aan ten grondslag. “Na jaren van overschrijdingen, zijn we binnen budget gebleven.” Tot de genomen maatregelen behoorde vorig jaar onder meer het nieuwe inkoopstelsel. De wethouder benadrukt dat de lagere uitgaven niet het gevolg zijn van bezuinigen of ten koste gaat van de hulp aan jeugdigen. “De financiën zijn niet leidend in onze aanpak en bij onze beoordeling van hulpvragen”, zegt hij. “We geven passende en noodzakelijke zorg aan alle kinderen die dat nodig hebben. Maar we investeren veel in preventie en het verbeteren van de jeugdhulp.”
Goedkopere inkoop
Ongeveer honderd jeugdige Amstelveners hadden minder jeugdzorg nodig dan het jaar daarvoor. Na de piek in de coronajaren 2020 en 2021, neemt het aantal jeugdigen die hulp zoeken af. Daarnaast is de gemeente minder geld kwijt aan wél geleverde door nieuwe prijsafspraken. Ook zorgde de in 2022 ingevoerde regel ‘woonplaatsbeginsel’ voor een daling van zo’n dertig cliënten. Het woonplaatsbeginsel wil zeggen dat de gemeente waarin een cliënt woont de kosten betaalt in plaats van de gemeente waar de jeugdige verblijft om deze zorg te krijgen. Het tarief van deze verblijfszorg is vaak hoog en daarmee is de besparing voor Amstelveen groot. Tenslotte is een deel te verklaren door een te hoge inschatting van de kosten in 2022. In de jaren 2020 en 2021 was de kostenstijging meer dan dertig procent. In de begroting van 2022 werd daarom rekening gehouden met een verdere stijging van de kosten. Maar die stijging was er dus niet.
Meevaller
Berkhout constateert een financiële meevaller, maar dat wil volgens hem niet zeggen dat het goed gaat in de jeugdzorg. Kinderen met ‘lichte hulpvragen’ vragen naar zijn mening in Nederland nog steeds sneller hulp dan die met complexe en zware problematiek zoals eetstoornissen. “Ook in Amstelveen is voor deze kinderen niet snel genoeg hulp beschikbaar. Dat komt niet door kostenbeheersing van de gemeente maar door de personeelstekorten en de wachtlijsten bij zorgaanbieders. Dat moet echt anders en daar blijven wij ons, samen met de zorgaanbieders voor inzetten,” zegt hij.
Landelijk
Alle gemeenten ontvangen van de rijksoverheid een bijdrage voor de specialistische jeugdzorg. Landelijk vinden die al jaren te laag. Ook voor Amstelveen was die bijdrage in 2022 nog steeds € 5 miljoen te laag om alle kosten te dekken. Het rijk komt daarom met de zogenaamde Hervormingsagenda Jeugd. Hierin staan maatregelen om de kwaliteit en betaalbaarheid van de jeugdzorg te verbeteren. “Goed dat het rijk nu ook de problemen in de jeugdzorg wil aanpakken,” vindt de wethouder. “Tegelijkertijd leert de ervaring dat veranderingen in de jeugdzorg moeizaam tot stand komen en zelden het beoogde effect hebben. Natuurlijk benutten we als gemeente de kansen die deze agenda mogelijk biedt, maar we staren ons er niet blind op. Wij werken gestaag door op het ingezette pad waarbij de zorgbehoeften van gezinnen en jeugdigen ons uitgangspunt zijn. Daarvoor willen we zo goed, snel en passend mogelijk hulp bieden. En dan helpt het als we grip hebben op de kosten.”
