In een toch vrij eenzame toespraak, die hij maandagavond tijdens de nationale herdenking hield op een door afzettingen uitgestorven Dam, repte koning Willem-Alexander uitvoerig over Amstelvener Jules Schelvis. Die overlevende van het vernietigingskamp Sobibor overleed in 2016. Hij is 95 jaar geworden.
Overigens sprak hij nooit eerder bij het monument op de Dam. Geen van zijn voorgang(st)ers ook. Het was de eerste toespraak van een staatshoofd tijdens een dodenherdenking. Willem-Alexander zei zes jaar geleden Schelvis in de Westerkerk te Amsterdam te hebben gehoord en diens getuigenis daar nooit te zijn vergeten. Schelvis sprak te laatste jaren, daartoe in feite aangespoord door een redacteur van de krant waarbij hij als drukker werkte, over de verschrikkingen van WO2, vooral voor jongeren. Zelf overleefde hij tal van stafkampen.
Heldere ogen
“Een kleine man met heldere ogen, fier rechtop met zijn 93 jaar”, omschreef de koning hem. “Hij vertelde over zijn reis naar Sobibor, in juni 1943.” Volgens Willem-Alexander was het doodstil in de kerk geweest, toen Schelvis – “breekbaar, maar ongebroken” – vertelde over het vervoer naar Sobibor, van 62 mensen in een veewagen, de honger, uitputting en smerigheid.
Zie voor volledige toespraak ook: https://www.koninklijkhuis.nl/documenten/toespraken/2020/05/04/toespraak-van-koning-willem-alexander-nationale-herdenking-4-mei-2020
Hel
Als Jules Schelvis de hel doorstond, als vrij man weer iets van zijn leven maakte en vertrouwen in de mensheid hield, kan iedereen dat eigenlijk, was des konings conclusie. “Als hij het kon, kunnen wij het ook”, zei hij. In de wijk De Scheg komt een naar Schelvis genoemde laan.
De speech van de koning wordt door sommigen zijn beste toespraak tot nu toe genoemd. Opvallend was dat hij open en eerlijk sprak over de rol die zijn grootmoeder, koningin Wilhelmina, in de oorlog speelde. Hij zei: “Mensen voelden zich in de steek gelaten. Onvoldoende gehoord. Ook vanuit Londen, door mijn overgrootmoeder toch standvastig en fel in haar verzet. Het is iets dat me niet meer loslaat.”
Tal van verslaggevers noemden zijn toespraak historisch en de beste die hij tot nu toe hield. “Indrukwekkend”, zei koninklijk-huis-verslaggever Sander Paulus in RTL Nieuws. “Elk woord was raak.”
