Schuldhulpverlening is in Amstelveen een chaos, ten dele ook veroorzaakt door ambtelijke arrogantie. Diverse partijen betoogden woensdag in die trant in de raadscommissie Burgers en Samenleving op basis van een rapport van de Rekenkamercommissie van de gemeenteraad. B&W hadden naar buiten gebracht dat het eigenlijk wel goed ging met de betreffende afdeling, maar dat is nergens in het rapport te lezen. GroenLinks-raadslid Stieneke Kruijer pleitte voor een eigen persbericht van de gemeenteraad.
Twee insprekende ervaringsdeskundigen, die respectievelijk zeven en negen jaar de ontbering van schulden en een weinig toeschietelijke lokale overheid hadden geleden, getuigden van de hel waar zij naar hun zeggen doorheen zijn gegaan. Er komt trouwens in het najaar nog een bredere bespreking over het onderwerp, maar nu stond eigenlijk alleen de rapportage van de Rekenkamer op de agenda. Wat natuurlijk lastig was voor de diverse fracties, omdat die geneigd waren verder naar de schuldhulp te kijken dan alleen dat rapport. Voorzitter Robert Zoutbroek zag het probleem wel in en kondigde aan niet te streng te zullen zijn ten aanzien van commissieleden die toch in breder vaarwater terecht kwamen. Suzanne Piet van de PvdA en Victor Frequin van de VVD betoogden dat de twee moeilijk uit elkaar waren te houden. “Je kunt dit rapport niet helemaal los zien van de bredere aspecten die aan de hulp bij schulden kleven”, zei Frequin.
‘Alles kwijt’
De insprekers hadden overigens niet met de Rekenkamercommissie gesproken en eigenlijk had geen enkele ervaringsdeskundige dat. Maar zij wilden wel, antwoorden zij op een vraag van Wil Roode van de SP. Vooral met het oog op toekomstige cliënten van Balans, de afdeling die voor Amstelveen de schuldhulpverlening doet. Een van de inspreeksters, een gescheiden vrouw met kinderen, vertelde dat zij zelf de jaren gedurende haar helletocht met de ene na de andere ambtenaar die zich met haar zaak bemoeide (waardoor zij keer op keer hetzelfde moest vertellen) niet meer terug krijgt. Beide inspreeksters overwogen naar de rechter te stappen, van wie de een won en de ander niet durfde wegens dreigementen van de gemeente. “Door schulden waar ik niets aan kon doen en een verkeerde begeleiding kan het jarenlang duren”, kreeg raadslid Bert de Pijper van de ChristenUnie ten antwoord. “Ik ben alles kwijt. Dat kunnen ze mij nooit meer terug geven. Mijn kinderen zijn ook de dupe geworden, ik ben nu 53 en heb geen baan. Nee, echt blij ben ik ook nu niet.”
Niet enige
De gang naar de rechter tegen de gemeente werd door een van de inspreeksters als een
vernedering gevoeld. Haar conclusie: “Ik kan niet de enige zijn bij wie het zo fout loopt door totaal gebrek aan deskundige begeleiding door de ene na de andere schuldhulpverlener. Ik heb zelf acht verschillende mensen gehad, die van elkaar niet wisten wat zij deden. De rechter heeft de zaak terug verwezen naar de gemeente. Ik heb daarna van haar niets gehoord.”
Beginpunt
Voor D66 is schuldhulpverlening een topprioriteit zei raadslid Saloua Chaara. “De hulp van de gemeente aan mensen die in schulden terecht zijn gekomen, moet staan als een huis. Daar is nu geen sprake van.” Zij drong aan op speciale aandacht voor jongeren op dat gebied.
“Dit is geen eind- maar een beginpunt”, vond Marga van Herteryck van Burgerbelangen Amstelveen. Zij zag graag een uitgewerkt plan van B&W ter verbetering en de route naar een nieuw beleid. En Piet wees er vooral op dat het voor het gevoel van dat college wel goed gaat, terwijl het rapport veel verbeterpunten aanreikt. Onder meer verbaast het velen in de commissie dat niet automatisch de schuldenaar van lokale belastingen wordt ontheven, maar de gemeente zich bij de schuldeisers schaart. “De vraag is natuurlijk hoe wij met geld omgaan”, zei raadslid Piet (PvdA). En zij vroeg zich af of de inzet van veel personeel niet duurder is dan de schuldhulpverlening op zichzelf. “Kwijtschelding is misschien wel goedkoper. Maar daar is een positief mensbeeld voor nodig.”
Ernstiger
Door gebrek aan cijfers bestaat er geen inzicht in de doelmatigheid van de betreffende afdeling en ook is Amstelveen geen lid van de branchevereniging waar 93% van gemeenten wel bij zijn aangesloten, zei Wil Roode van de SP. Schulden hebben een veel ernstiger effect op de levens van schuldenaren dan alleen het geldgebrek, betoogde ze, verwijzend naar de beide ervaringsdeskundigen. Zei pleitte er voorts voor het bewind voeren in eigen hand te nemen als gemeente, zodat schuldenaren daarvoor niet afhankelijk worden van allerlei onduidelijke bureautjes. “Wij overwegen met een motie in de raadsvergadering te komen als B&W dat niet gaan doen”, voegde zij er aan toe.
Schraal
Ook Sandra van Engelen kon op basis van het rapport en het aanhoren van de
inspreeksters weinig goeds bij de betreffende afdeling ontdekken. “Dit steekt schraal af tegen de rest van het beleid van de gemeente. Hoe kunnen wij toestaan dan dit nog langer zo langer zo kan blijven. Mensen die door schulden in enorme problemen komen, moeten worden geholpen.”
Ook Bert de Pijper van de ChristenUnie sprak over een ernstige situatie die door de Rekenkamercommissie was bloot gelegd. Hij hekelde het feit dat er geen goed registratiesysteem bestaat, waardoor men het zicht op de omvang van het probleem mist en vond het teleurstellend dat zelfstandigen niet worden geholpen. Hij overweegt op dat punt met een amendement of motie te komen. De Pijper denkt aan een aparte unit op de betreffende afdeling voor hulp aan zelfstandigen, c.q. ZZP-ers.
ICT
Wethouder Martijn van Ballegooijen van Welzijn verweet het gebrek aan data onder meer aan het feit dat de ICT langdurig niet adequaat heeft gewerkt. “Daar komt u niet mee weg”, zei Victor Frequin van de VVD. Hoewel hij ten aanzien van de beide inspreeksters graag hoor en wederhoor zag, wat intussen naar zijn zeggen niets afdeed aan het respect voor beide dames, merkte hij op dat het zonder cijfers lastig is onderzoek te doen. Maar Frequin had wel bedenkingen over het feit dat schuldhulp blijkens het rapport op gevoel wordt gestuurd. “De raad kan daarmee niet goed haar werk doen”, constateerde hij. En als ICT niet werkt, moeten data desnoods met potlood worden bijgehouden, vond hij. “Het geeft geen pas het gebrek aan informatie nu tot een ICT-probleem te degraderen. Dan moet ,men maar op andere wijze data bij elkaar krijgen.”
Kwaliteit
Van Ballegooijen leek wel te begrijpen dat er zorg over de kwaliteit van de bewindvoerders
en de directe koppeling naar gemeentelijke belastingen in de raadscommissie bestond. Volgens Roode kan iedereen bewindvoerder worden en mist de gemeente controle daarop. Wat Sandra van Engelen (CDA) tot de vraag bracht of de gemeente niet bepaalde criteria kan hanteren en Jacqueline Höcker van AVA tot de suggestie bracht bij andere gemeenten te informeren hoe die dat aanpakken. Aan de bespreking door de politiek in het najaar gaat een hoorzitting vooraf, waarvoor ook ervaringsdeskundigen worden gevraagd. Het moet een beeldvormende sessie worden.
