Meer en meer moet het cultureel en historisch erfgoed van Amstelveen boven tafel komen. Dat was de boodschap op de ook in de gemeente gehouden landelijke Open Monumentendagen, die zaterdag werd onderstreept. Onder meer ‘s morgens in Elsrijk en ’s middags bij de start in de Johannes Kapel van de door historicus Daniël Metz ontwikkelde historische routes, die binnenkort worden voorzien van panelen met korte verhalen. Bij beide happenings was cultuurwethouder Herbert Raat aanwezig.
’s Morgens was ook stadsdichter Matthijs den Hollander er bij, die een op het aan Elsrijk gewijde themanummer van Amstelmare (het blad van de Vereniging Historisch Amstelveen) gebaseerde tekst ten gehore bracht. En IVN-voorzitter Bas gaf een leerzame presentatie, waarvan veel elementen later ook in die van historicus Metz van Museum zonder Muren voorkwamen. Bijvoorbeeld dat Elsrijk is genoemd naar een buitenverblijf in het huidige heempark De Braak, achter waar zich nu het zogenoemde Van Leer gebouw bevindt. Dat park was trouwens één van de historische routes die een groep genodigden na de bijeenkomst in de Johannes Kapel liep onder leiding van Metz, die onderweg uitleg gaf.
Calimero
Die tocht voerde ook naar Randwijck en door de rest van Elswijk, onder meer langs Pauluskerk en bunker aan de Wolfert van Borsselenweg. Er heerst weinig historisch besef, zei Metz. Hij werd daarin gesteund door Raat, die overigens al jarenlang bezig is dat op te krikken. Het doel van Museum zonder Muren is in de openbare ruimte te zoeken naar verbinding van dat verleden met de eigen omgeving van de bewoners. Amstelveen heeft zichzelf een beetje het gevoel gegeven overbodig te zijn ten opzichte van Amsterdam, ooit niet meer dan een wijk van Amstelland, maar met kennelijk succes voor zichzelf begonnen en uitgegroeid tot de – delen van Amstelveen annexerende – hoofdstad des lands. Amstelveen, zei Ten Asbroek ’s morgens, gaat gebukt onder een soort Calimero-gevoel. Hij herinnerde er aan dat vooral voor de Tweede Wereldoorlog Amsterdammers die dat konden betalen de hoofdstad ontvluchten en in Amstelveen huizen lieten bouwen.
Buurtgevoel
Daarin is, constateerde Metz ’s middags, het buurtgevoel sterker ontwikkeld dan het Amstelveen gevoel. In die zin was Stadsdorp Elsrijk, dat trouwens het bij de Kruiskerk gelegen Openluchttheater na opheffing (vele jaren geleden) nieuw leven inblies, ook eigenlijk een voorbeeld voor andere wijken en voor heel Amstelveen, zei Herbert Raat ’s morgens. Hij prees de Werkgroep Historie van stadsdorp, waarvan coördinatrice Juliette Pierens de financieel en anderszins ondersteunende organisaties dankte. VHA heeft nooit eerder een themanummer uitgegeven en het eerste aan Elsrijk gewijd, dankzij de hulp van stichting Stinak. “Als de gemeente ergens kan helpen, laat het ons weten. Wij zijn trots op jullie”, betoogde Raat.
Broerse
Intussen viel de gehele dag, bij de diverse monumenten en de historische routes, de naam van wijlen Chris Broerse. Hij was de vormgever van de tot rijksmonumenten verheven Heemparken en het naar hem genoemde Broersepark, dat ooit Wandelpark heette. “Om de naam van Broerse kun je niet heen in Amstelveen”, vond Metz, die met de door hem opgerichte stichting de geschiedenis toegankelijk wil maken in de openbare ruimte voor een breed publiek, met behulp van veel bewoners participatie. “Want velen van ons kennen hun eigen buren niet, terwijl wij naast hen wonen.”
WO II
Kunst is een middel tot wat hij wil bereiken. Maar ook andere vormen van erfgoed. Hij wil met zijn routes de historie van Amstelveen zichtbaar en de bewoners bewust van hun geschiedenis maken, alsmede de stad op de kaart zetten als culturele bestemming. De eerste routes lopen door Randwijck en Elsrijk, waar de tweede wereldoorlog voor tal van monumenten zorgde. Vervolgens komen het Oude Dorp en Keizer Karel Park en het Stadshart aan de beurt. De eerste twee routes hoopt hij volgend jaar klaar te hebben. In de routes wil men telkens twee wijken met elkaar verbinden. Per route denkt Metz aan acht van informatiepanelen voorziene locaties. Dat gebeurt niet met een soort door een op smartphone te lezen barcode, die naar het oordeel van de stichting voor sommige wandelaars, vooral ouderen, toch te ingewikkeld is.
Kan er niet een algemene website komen over al deze te ontwikkelen routes, gecombineerd met fietsroutes zowel binnen de stad als in het buitengebied.
Zo bestaan er fietsroutes/ wandelroutes met uitleg over monumenten die Amstelveen aandoen en laat men zich niet enkel tot Amstelveen beperken, maar tot geheel Amstelland.