Van vrijdag 15 april tot en met zondag 18 september vult gastconservator Abdelkader Benali (1975) het Cobra Museum met Marokkaanse kunst. Voor het eerst in Nederland worden zo’n 40 Marokkaanse kunstenaars bij elkaar gebracht om een beeld te geven van de ontwikkeling van moderne kunst in hun land, sinds de onafhankelijkheid in 1956.
Onder meer worden werken getoond van Nour-Eddine Jarram (1956), Khalil Nemmaoui (1967) en Wafae Ahalouch el Keriasti (1978).
Onafhankelijk
Sinds die onafhankelijkheid in 1956 kwam een vernieuwd zelfbewustzijn bij Marokkaanse kunstenaars tot leven en nu werkt zowel daar als het internationale toneel een generatie jonge kunstenaars. De passie van Abdelkader Benali voor beeldende kunst, maar ook voor het verhaal over ‘het andere Marokko’ is door de expositie te zien. Thema’s van de ongeveer tachtig werken: dekolonisatie, spiritualiteit, gender en migratie. Marokko bood kunstenaars als Matisse en Delacroix inspiratie en in hun praktijk plus Marokkaanse invloeden zijn te zien in hun oeuvre. In de zoektocht naar nieuwe vormen werden Marokkaanse kunstenaars op hun beurt weer geïnspireerd door onder meer de Bauhaus beweging in West-Europa en de Popart in de Verenigde Staten.
Van toen tot nuHet
Djema-el-Fna, het wereldberoemde plein van Marrakesh, was van oudsher het domein van de verhalenvertellers. Aan dit plein organiseerden in 1969 een groep jonge kunstenaars uit Casablanca de eerste openluchtexpositie als protest tegen het gefossiliseerde museale systeem. Ze wilden dicht bij de Marokkaan staan, hun verhalen vertellen. Ook bij de jonge generatie zien we de uitwerking van dit verlangen om verhalen te vertellen over grote thema’s als migratie, seksualiteit en spiritualiteit en daarbij schromen zij niet om taboes aan de kaak te stellen. Of deze jonge generatie nu de kunstacademie heeft doorlopen of autodidact is, men vindt instinctief zijn weg naar de oude vormen, de nieuwe vormen van deze en komende tijd. De start van de moderne beweging in Marokko is nauw verbonden met het literaire magazine Souffles, waarin de kunstenaars werden geïntroduceerd. Er is een duidelijke gedachte dat de kunstbeweging meer is dan alleen maar beeldende kunst, maar ook andere disciplines zoals poëzie en vormgeving.
Viering en bezinning
Rondom deze tentoonstelling besteedt het Cobra Museum niet enkel aandacht aan Marokkaanse moderne kunst, maar ook aan andere vormen. In samenwerking met verschillende culturele partners uit Amstelveen en de Metropoolregio Amsterdam belicht het museum kunstvormen als dans, theater, muziek, poëzie, film, Urban Culture, design, sport en mode. Tijdens de Ramadan (april 2022) wil het Cobra Museum ook de Iftar verzorgen, de maaltijd die gedurende de vastenmaand door moslims direct na zonsondergang wordt genuttigd. Verschillende partijen worden uitgenodigd om invulling te geven aan hun kritische, sfeervolle of vrolijke viering van de Marokkaanse kunst en cultuur. Eenieder is welkom om de Iftar bij te wonen en samen te eten. Bij de tentoonstelling verschijnt een nieuw boek van Abdelkader Benali bij De Arbeiderspers, een vertelling geeft over zijn onderzoek naar 75 jaar Marokkaanse moderne kunst.
BenaliAbdelkader
Benali (1975) werd geboren in Marokko. Hij is nu een van de bekendste schrijvers in Nederland. Zijn werk, dat internationaal wordt uitgegeven, werd in 2010 bekroond met de E. du Perronprijs, en in 2020 met de prestigieuze Gouden Ganzenveer. In een van zijn romans duikt hij in de geschiedenis van het verblijf van Matisse in Tanger. Abdelkader Benali laat zich inspireren door de verbeeldingskracht van Marokkaanse kunstenaars en verzamelt werk van jonge kunstenaars. Naast schrijver is Benali programmamaker, historicus, spreker en gastconservator. Zijn eerste contact met Marokkaanse kunst was in de familie, thuis, toen zijn moeder tijdens het schoonmaken haar Riffijnse izren-liederen zong, liederen die hem exotisch, mysterieus in de oren klonken, de opeengestapelde beelden die ze opriepen over “mijn hoofd dat dobbert in de zee, geen visser die het vangen kan”, wierpen bij hem een surrealistisch beeld op.
Marokko en CobraHet
ontstaan van het Marokkaans modernisme valt samen met het ontstaan van de Cobra-beweging. Cobra kunstenaars lieten zich graag inspireren door niet-Europese kunst, oosterse kalligrafie en vierden de vrijheid. De onbekommerde naïviteit waarmee een nieuwe tijd werd ingeluid zien we ook terug bij de Marokkaanse kunstenaars van die generatie. Marokko was net bevrijd van het Spaans-Franse protectoraat, en juist kunstenaars zonder een formele opleiding creëerden een kleurrijke, aanstekelijke beweging. Er bestaan ook directe invloeden: Jilali Gharbaoui, een van de pioniers van de moderne beweging in Marokko, liet zich inspireren door Karel Appel en zij hebben elkaar ontmoet in 1962.
